Që nga fillimi i pandemisë, ekspertët kanë ndarë shqetësimet e tyre në lidhje me ndikimin e koronavirusit tek kafshët, transmeton Kosova Post.
Dhe ndërsa shkencëtarët thonë se aktualisht nuk ka asnjë provë që kafshët luajnë një rol të rëndësishëm në përhapjen e sëmundjes tek njerëzit, infeksionet janë konfirmuar në specie të ndryshme në të gjithë botën.
Këto përfshijnë qen, mace, majmunë etj.
Për të adresuar këto infeksione, shkencëtarët janë duke zhvilluar vaksina Covid-19 që janë krijuar posaçërisht për kafshët. Të mërkurën, Rusia njoftoi se kishte regjistruar atë që tha se ishte goditja e parë në botë për kafshët specifike.
Por a janë këto vërtet të nevojshme? Ja çfarë dimë deri më tani.
A është e zakonshme që kafshët të infektohen?
Të dhënat për këtë janë të kufizuara. Shumica e asaj që dimë është nga raportet dhe studimet në shkallë të vogël.
Një numër i vogël i maceve dhe qenve është raportuar të infektohet në disa vende. Rasti i parë i një mace testimi pozitiv në Mbretërinë e Bashkuar u konfirmua korrikun e kaluar.
Në atë kohë, Zyrtari Kryesor i Veterinës në Mbretërinë e Bashkuar Christine Middlemiss tha: “Kjo është një ngjarje shumë e rrallë, me kafshë të infektuara të zbuluara deri më sot vetëm duke treguar shenja të lehta klinike dhe duke u rikuperuar brenda disa ditësh”.
A duhet të shqetësohem për kafshën time?
“Kafshët shtëpiake nuk rrezikojnë pronarët”, stresi i veterinerëve.
Përveç kafshëve shtëpiake shtëpiake, disa kafshë në kopshte zoologjike gjithashtu kanë rezultuar pozitive.
Një tigër në kopshtin zoologjik Bronx në New York besohet të jetë rasti i parë i njohur i një kafshe që infektohet në SH.B.A. Më vonë, tetë gorilla në kopshtin zoologjik të San Diego në Kaliforni u bënë majmunët e parë të njohur të shkëlqyeshëm që rezultuan pozitivë për Covid-19.
Në të dyja këto raste, dyshohej se kafshët u sëmurën pasi patën kontakt me një roje në kopshtin zoologjik e që kishte virusin. Raportohet se janë rikuperuar pasi kanë vuajtur simptoma të lehta.
Por Covid-19 ka qenë një problem shumë më serioz për vizon – gjitarët gjysëm ujorë të prodhuar për leshin e tyre. Vende të shumta kanë raportuar infeksione në vizon të fermës, të cilat, në disa raste, janë sëmurur rëndë ose kanë vdekur.
Cila është shkenca prapa vizonit dhe koronavirusit?
Përhapja më e madhe e vizonave ndodhi në Danimarkë dhe vendit iu desh të shkatërronte miliona kafshë dhe të mbyllte plotësisht industrinë deri në 2022.
Ekzistojnë gjithashtu disa prova që vizon e ka kaluar virusin përsëri tek njerëzit në një formë të mutuar.
Pra, a na duhet një vaksinë për kafshët shtëpiake?
Ka mendime të ndryshme për këtë.
Merrni mace dhe qen, për shembull. Shkencëtarët nuk besojnë se ata luajnë një rol të rëndësishëm në transmetimin e virusit tek njerëzit, kështu që disa vënë në dyshim nevojën për t’i vaksinuar ato fare.
“Nuk ka nevojë për një vaksinë nga pikëpamja e shëndetit publik”, tha William Karesh, një ekspert shëndetësor për Aleancën jo-fitimprurëse EcoHealth, për Magazine Shkencën vitin e kaluar, shkruan BBC.
Departamenti i Bujqësisë i SHBA (USDA), i cili rregullon vaksinat e kafshëve shtëpiake, ka marrë një qëndrim të ngjashëm.
Sa i përket kafshëve të tjera, shkencëtarët bien dakord që, duke pasur parasysh ndjeshmërinë e vizonit ndaj Covid-19, ka meritë në zhvillimin e një vaksine për to.
Kërcënimi për majmunët e mëdhenj gjithashtu ka nxitur shqetësim, pasi dihet se janë të ndjeshëm ndaj kapjes së sëmundjeve të frymëmarrjes nga njerëzit. Konservatorët janë veçanërisht të shqetësuar për rrezikun ndaj gorillave, të cilat kanë popullsi të listuara si të rrezikuara në mënyrë kritike.
Cilat janë rreziqet e mos vaksinimit të kafshëve?
Në skenarin më të keq, popullatat e pambrojtura të kafshëve – të tilla si gorillat – mund të shtyhen në prag të zhdukjes, thonë ekspertët.
Ndikimi tek majmunët e mëdhenj ka qenë i kufizuar deri më tani, por heqja e vizonave në Danimarkë tregon rrezikun e transmetimit të pakontrolluar në popullatat e kafshëve.
Ekspertët gjithashtu kanë frikë se, nëse virusi përhapet gjerësisht në kafshë, mund të shfaqen mutacione të reja të sëmundjes. Në teori, këto variante mund të jenë rezistente ndaj vaksinave që aktualisht po mblidhen në të gjithë botën.
Virusi i mutuar mund të ‘kërcejë para e mbrapa’ midis kafshëve
“Nuk është e paimagjinueshme që vaksinimi i disa specieve të kafshëve të zbutura mund të jetë i nevojshëm për të frenuar përhapjen e infeksionit,” shkroi studiuesit në një editorial për revistën Virulence në Janar.
Mutacionet në kafshë mund të “kthehen në popullatën njerëzore duke parë krejt ndryshe”, tha për Tyvin Kevin Tyler, kryeredaktor i Virulencës.
“Atëherë ju keni një variant thelbësisht të ndryshëm që mund të jetë një problem në të ardhmen,” tha ai. “Mënyra më e mirë për t’u marrë me këtë mund të jenë vaksinat.”
Një tjetër vaksinë po zhvillohet nga kompania veterinare farmaceutike Zoetis. Filloi të zhvillonte një goditje për kafshët vitin e kaluar pasi një qen doli pozitiv për virusin në Hong Kong.
Vaksina fillimisht u konsiderua e sigurt dhe efektive tek macet dhe qentë. Por më pas u paraqit një mundësi për ta provuar atë mbi kafshë të tjera pasi gorillat në kopshtin zoologjik të San Diegos rezultuan pozitivë në shkurt.
Kopshti zoologjik organizoi që katër orangutanë dhe pesë bonobo të jepeshin vaksinën Zoetis. Ata nuk pësuan asnjë reagim negativ dhe së shpejti do të testohen për antitrupa, tha kopshti zoologjik.
Kështu që tani për tani, kërkimi dhe zhvillimi i goditjeve specifike për kafshët vazhdon.
Siç bën, është “fare e pamundur” që ne do të shohim kafshë shtëpiake të vaksinuara në ndonjë numër të madh për të ardhmen e parashikueshme, thotë Tyler.