Disa nga ngjarjet, njerëzit dhe datat më me ndikim në historinë botërore që kanë shënuar ditën e sotme, 30 maj, shkruan Kosova Post.
30 Maji është dita e 150 e vitit, deri në fund të tij janë edhe 215 ditë.
30 maj 1431… Jeanne d’Arc u dënua dhe u dogj me akuzën se ishte magjistare.
30 maj 1453… Universiteti, që sot quhet “Stambolli” u themelua nga Sulltan Mehmet Fatihu (Ngadhënjimtari) një ditë pas marrjes së Stambollit.
30 maj 1778… Vdiq Voltaire, shkrimtari dhe filozofi që dha një kontribut të madh në revolucionin francez dhe lëvizjen e iluminizmit.
30 maj 1913… Përfundoi Lufta I e Ballkanit ndërmjet Perandorisë Osmane dhe Aleancës Ballkanike, që përbëhej nga Mbretëria e Bullgarisë, Mbretëria e Serbisë, Mbretëria e Greqisë dhe Mbretëria e Malit të Zi.
30 maj 1941… Lufta II Botërore: Gjermania pushtoi Kretën.
30 maj 1992… Këshilli i Sigurimit të Kombeve të Bashkuara vendosi embargo ndaj Serbisë me qëllim ndalimin e sulmeve serbe në Bosnjë-Hercegovinë.
1498 – Kristofor Kolombi niset me 6 anije për udhëtimin e tretë në Amerikë. Tre nga anijet shkuan në ishullin Hispaniola (sot Haiti dhe Republika Domenikane), ndërsa Kolombi me 3 anijet e tjera u nis për eksplorim të rajonit Karaibe. Gjatë këtij udhëtimi, Kolombi vërejti se Toka nuk ishte sferë e përkryer. Gjithashtu ai spekulloi se kontinenti i ri mund të kete qenë vendndodhja e Kopshtit biblik të Edenit. Kolombi u kthye në Hispaniola më 19 gusht, vetëm për të gjetur se shumë nga kolonët ishin hedhur në rebelim kundër pushtetit të tij – rebelët thonin se Kolombi i kishte mashtruar se do të gjenin pasuri të shumta në Botën e Re. Kolombi, si guvernator i ishullit, e shtypi rebelimin dhe dënoi me varje disa anëtarë të ekuipazhit, për mosbindje. Në ditarin e tij në shtator 1498 ai shkruan: “Ishulli është i pasur; prej këtu dikush mund të dërgojë shumë skllevër për t’i shitur në Evropë.” Në vitin 1500, mbretëria e Spanjës e shkarkoi Kolombin nga posti i guvernatorit, e arrestoi, dhe e transportoi të lidhur me zinxhirë në Spanjë. Më pas, Kolombi u lirua dhe u lejua të kthehej në Botën e Re, por jo si guvernator.
1539 – Eksploruesi spanjoll Hernando de Soto zbulon Floridën.
1574 – Henry III bëhet mbret i Francës.
1783 – Benjamin Towne boton Pennsylvania Evening Post, gazeta e parë e përditëshme në SHBA.
1808 – Itali; Napoleon Bonaparti anekson Toskanën dhe i jep kësaj krahine vende përfaqësimi në Senatin francez.
1835 –Angli; lindi Alfred Austin, kritik, romancier dhe gazetar politik. Edhe pse studioi për ligj, jeta e tij profesionale u përqendruar në letërsi. Austin u botua rregullisht për gjysmë shekulli dhe zuri vendin e Tennysonit si poet laureat i Anglisë në vitin 1896, megjithatë, ai citohet si poeti anglez më pak i lexuar. Kritikët thonë se Afred Austin ishte gjeni, por mburrej se ishte i tillë dhe kjo e bënte atë më pak popullor. Vdiq në Londër më 1910
Verbim i Dashurisë, nga Alfred Austin
(shqipërim)
Tani e di që dashuria është e verbër, sepse unë
S’mund të shoh asnjë ngjyrë në këtë tokë të bukur,
Jo jetë, jo dritë, nuk kam besim në të ardhmen, nuk kam gëzim,
As kënaqësi e as qëllim, kur ti nuk je afër .
Mungesa jote mërgon diellin nga qielli,
Sjell fundin e pranverës, kontrollon ardhjen e verës,
Dhe bën të gjendet me bollëk, vetëm vdekje.
Por kur ti çan errësirën, dhe
Me sytë e çelur ndriçon zymtësinë time,
Papritmas zog në çdo degë këndon,
Qielli hapet, toka çahet gjithnjë e më pak,
Dheu është i gjallë si eter tani,
Çdo gjë duket e bukur kur ti afrohesh.
1848 – Meksika ratifikon traktatin duke i dhënë SHBA-së; New Meksikon, Koloradon dhe pjesë të Nevadës, Utahn, Arizonën në këmbim të 15 milionë dollarëve.
1883 – Në New York City, një thashethemë se Ura Brooklyn do të rrëzohet shkakton një rrëmujë e cila shtyp 12 njerëz.
1909 – Reuben Siegel vuri themelin e shtëpisë së parë në Tel – Aviv. Qyteti Tel Aviv u themelua nga komuniteti hebre në periferi të qytetit të lashtë port të Jaffas. Më pas, Tel Avivi dhe Jaffa u bashkuan në një komunë të vetme në vitin 1950, dy vjet pas krijimit të shtetit të Izraelit. Që nga viti 2003, Tel Aviv (Qytet i Bardhë) është pjesë e Trashëgimisë Botërore të UNESKO.
1913 – Nënshkruhet Traktati i Londrës mbi rregullimin e territoreve që dolën nga përfundimi i Luftës së Parë Ballkanike. Palët luftuese ishin Lidhja fitimtare e Ballkanit (Serbia, Greqia, Bullgaria, dhe Mali i Zi ) dhe Perandoria e mundur Osmane. Fuqitë e mëdha ishin Britania, Gjermania, Rusia, Austro-Hungaria dhe Italia. Luftimet kishin pushuar zyrtarisht më 2 dhjetor 1912, ndërsa jo zyrtarisht, serbët dhe grekët vazhdonin marrjen e territoreve; Në konferencën e Londrës – e cila filloi punimet në dhjetor 1912, pak pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë – u diskutuan tre pika kryesore që ishin burim mosmarrëveshjesh:
1- statusi i territorit të Shqipërisë, kryesisht e pushtuar nga Serbia, Mali i Zi, dhe Greqia.
2- statusi i Novi Pazarit zyrtarisht nën mbrojtjen e Austro-Hungarisë që prej Traktatit të Berlinit në vitin 1878.
1922 – Përurohet përmendorja e Linkolnit në Uashington, DC. Monumenti u projektua nga Henry Bacon në formën e një një tempulli të lashtë dorik, rrethuar nga 36 kolona që përfaqësojnë numrin e shtetet të Unionit në kohën e vdekjes së presidentit. Brenda ‘tempullit’ është një statujë gjigande e Lincolnit ulur në poltron, vepër e skulptorit Daniel Chester, si dhe dy murale nga Jules Guerin.
1941 – Lufta e Dytë Botërore: Gjermania pushton Kretën.
1982 – Spanja bëhet shteti i 16-të i NATO-s dhe shteti i parë që bashkohet me aleancën qysh nga antarësimi i Gjermanisë Perëndimore më 1955.
Lindje
1672 – Petri i Madh , mbret rus
1799 – Ferdo Livadić, kompozitor kroat
1814 – Mihail Bakunjin, revolucionar rus
1876 – Vladimir Nazor, letrar kroat
1896 – Howard Hawks, regjisor amerikan i filmit
1908 – Hannes Alfvén, fizikant suedez
1909 – Benny Goodman, muzikant amerikan
1955 – Safet Oručević, plitikan boshnjak nga Mostari
1959 – Bllazh Slishkoviq, futbollist kroato-boshnjak dhe trener futbolli
1985 – Miriam Cani, këngtare shqiptare
Vdekje
1431 – Mbylli sytë vajza guximtare, e njohur si Zhan D’Ark, e cila u dënua si heretike nga një gjykatë kishtare (në vitin 1920 u shenjtërua nga Papa Benedikti XV). E dogjën në turrën e druve.
1980 – Karl Radle, bas kitarist amerikan (lindi më 1942)
1981 – Don Ashby, lopatar kanadez hokej mbi akull (lindi më 1955)
1981 – Rrahman Ziaur, Presidenti i Tetë i SHBA (lindi më 1936)
1986 – Perry Ellis, dizajner amerikan (lindi më 1940)
1993 – Die Ra, muzikant amerikan (lindi më 1914)
1994 – Ezra Taft Benson, udhëheqës fetar amerikan (lindi më 1899)
1994 – Marcel Bich, sipërmarrës frëng (lindi më 1914)
1994 – Agostino Di Bartolomei, futbollist italian (lindi më 1955)
1995 – Ted Drake, futbollist angleze (lindi më 1912)
1995 – Bobby Stokes, futbollist angleze (lindi më 1951)
2000 – Tex Beneke, bandleader dhe muzikant amerikan (lindi më 1914)
2000 – Doris Hare, aktore e Uellsit (lindi më 1905)
2005 – Fazal Mahmood, futbollist Pakistani (lindi më 1927)
2005 – Tomasz Pacyński, shkrimtar polak (lindi më 1958)
2006 – Shohei Imamura, drejtor filmi japonez (lindi më 1926)
2006 – Robert Sterling, aktor amerikan (lindi më 1917)
2006 – David Lloyd, biolog i Zelandes së Re (lindi më 1938)
2007 – Jean-Claude Brialy, aktor freng(lindi më 1933)
2007 – Gunturu Seshendra Sarma, poet indian (b.1927)
2008 – Lorenzo Odone, figurë mjekësor amerikan (lindi më 1978)
2009 – Torsten Andersson, Piktori suedez (lindi më 1926
Festa dhe përvjetore
1946 – U përurua shtypshkronja “Mihal Duri”, më e madhja dhe më e rëndësishmja, ku shtypeshin pothuaj të gjitha botimet shqiptare deri në vitet ’90.