Është hera e parë që Albin Kurti, lider i një vendi të cilin nuk e njeh vendi nikoqir, shkel në Spanjë. Ai shkoi në Madrid këtë fundjavë për kongresin e Internacionales Socialiste (SI) dhe, meqë ra fjala, përshëndeti Pedro Sanchezin.
“Ne morëm pjesë në takimin e SI në Gjenevë, në Tel Aviv dhe Ramallah dhe në Bruksel… Mendoj se është shumë e vlefshme të vij këtu. Më ka tërhequr gjithmonë të vij në Spanjë”, thotë ai në një intervistë për “El Periódico de España – EPE”.
Ai arriti të fliste shkurtimisht me Sanchezin në takimin e socialistëve evropianë në Berlin. Kurti ka marrëdhënie të mira me portugezin Antonio Costa, dhe Costa ka marrëdhënie të mira me fqinjin e tij iberik dhe aty u krijua kontakti i parë.
– E kuptoj që në figurën e Albin Kurtit, pavarësia është e pandashme nga shqetësimet sociale. Kemi të bëjmë me nacionalist apo socialdemokrat?
– Unë jam socialdemokrat evropian, por në të njëjtën kohë dua që shteti i Kosovës të forcohet gjithnjë e më shumë. Vetëvendosja që kemi dashur gjithmonë ka qenë vetëvendosje çlirimtare. Nuk bëhet fjalë për vetëvendosje për të vendosur një hegjemoni, një vetëvendosje egoiste, vetëm për të qenë të ndarë. Ishte vetëvendosje kundër represionit, sepse në federatën jugosllave ne ishim më të varfrit dhe më të shtypurit. Nuk donim të ndaheshim sepse ishim më të pasurit, por sepse ishim më të varfrit. Shpirti im është socialdemokrat dhe vetëvendosja jonë ishte antikolonialiste.
– A i kuptoni arsyet pse Spanja nuk e ka njohur Kosovën?
Më vjen keq që Spanja është në pakicën e vendeve të BE-së dhe NATO-s që nuk e njohin Kosovën. Nga 30 shtete të NATO-s, katër nuk na njohin, përfshirë Spanjën. Dhe në BE vetëm pesë nuk na njohin, përfshirë Spanjën, por Spanja është shteti më i madh nga ata që nuk na njohin. Besoj se kjo mosnjohje vjen nga mungesa e ndërgjegjësimit të situatës. Kur e shpallëm pavarësinë, nuk e di se cili nga politikanët spanjollë do të bënte analogji të gabuar me rastin e Kosovës.
-Çfarë do të thuash?
– Nga sa na është thënë, atëherë në Spanjë kishte shqetësim se pavarësia e Kosovës mund të shërbente si precedent për disa rajone spanjolle që donin të shkëputeshin. Besoj se shkrimtari shqiptar Ismail Kadare, kur fitoi Princin e Asturias, dha argumentin më të mirë pse Spanja duhet ta njohë Kosovën: NATO ndërhyri në Kosovë në pranverën e vitit 1999 për të ndaluar gjenocidin e kryer nga regjimi i Solobodan Millosheviqit. Dhe nëse ndonjë politikan spanjoll sheh ngjashmëri mes Kosovës dhe Katalonjës apo ndonjë pjese tjetër të Spanjës, Madridi nuk do të duhej ta shihte veten si Beograd. Vetëm në pranverën e vitit 1999, në Kosovë u vranë më shumë se 10,000 civilë të paarmatosur. Më shumë se 10% ishin fëmijë. 20 mijë gra u përdhunuan. Dhe 860.000 shqiptarë të Kosovës u deportuan. Tribunali i Hagës vërtetoi se ky ishte një operacion i paramenduar, i njohur si Operacioni Patkoi. Vetëvendosja jonë, pavarësia jonë, bie ndesh me këto fakte. Pra, nuk e di ku mund të gjesh analogji, ngjashmëri, në Spanjë. Standardi i jetesës në Kosovë ka qenë gjithmonë disa herë më i ulët se në pjesën tjetër të federatës jugosllave. Në vitin 1979, koha e përafrimit më të madh ndërmjet standardeve të jetesës në ish-Jugosllavi, diferenca mes më të pasurve, Sllovenisë dhe Kosovës ishte shtatë me një. Në të njëjtin shtet socialist! Lëndët e para nxirreshin nga Kosova dhe fabrikat ishin në Serbi dhe pjesë të tjera të Jugosllavisë. Ne ishim minatorët dhe ata financuesit.
– Në Katalonjë pati shpallje të njëanshme të pavarësisë, si në Kosovë…
– Në marrëdhëniet Kosovë-Serbi, Spanja nuk mund të reflektojë në asnjërën palë.
-As në Katalonjë?
-As në të. Çështja është se nuk ka asnjë lidhje me të.
-Supozoj se i keni parë nga Prishtina ngjarjet në Katalonjë në vjeshtën e vitit 2017. Çfarë mendimi kishte?
Ajo që nuk na pëlqeu ishte pamja e policëve duke goditur. Nuk duhej të ishte kështu. Na la të hutuar, sepse, në të njëjtën kohë, Spanja është një vend demokratik evropian. Ne kërkojmë vetëvendosje për të qenë të barabartë me të tjerët dhe ajo që ndodhi ishte e dhunshme, jodemokratike. Serbia mbetet një vend autokratik sot; zgjedhjet fitohen gjithmonë nga e njëjta parti; ata kanë pasur vetëm dy vjet demokraci me Zoran Gjingjiqin (kryetarin e Beogradit që përmbysi Millosheviqin dhe u vra gjatë sundimit të vendit në mars 2003). Ata vranë demokratin e tyre më të madh, dhe në këtë shekull, jo në të kaluarin. Prandaj, kur flasim për vetëvendosje, flasim për vetëvendosje të një agresori. Për ne ishte e pakuptueshme që në një vend si Spanja kjo të mos vendosej me dialog, me masa demokratike dhe me pjesëmarrjen e BE-së.
– A e mendon sërish të njëjtën?
– “E dini se çfarë po them?” E rëndësishme është që vetëvendosja të jetë demokratike dhe të vijë nga poshtë, jo nga lart. Në 2014, kur Rusia aneksoi Krimenë, na sfiduan, rusofistët më thanë: “Nëse qytetarët e Krimesë votojnë, duan të ndahen nga Ukraina dhe të shkojnë me Rusinë, pse nuk i përkrahni?”. Dhe ajo që nuk mund të pranoja është se kutitë e votimit ishin bartur nga ushtarë rusë. Vetëvendosja ishte e kontrolluar në distancë nga Moska, dhe për ne kjo nuk është vetëvendosje siç duhet, sepse imponohet nga lart. Ajo që i ka munguar Kosovës për të krijuar ndjenjën e solidaritetit me Katalonjën është se ne e shohim atë si një rajon të pasur dhe, përveç ditës së referendumit, nuk kemi parë dhunë policore, për të mos na krijuar përshtypjen se kjo ishte një luftë për të drejtat e njeriut.
– A doni të thoni se lëvizja kosovare për pavarësi është për çlirimin e të varfërve, dhe ajo e Katalonjës një lëvizje për pavarësi që shmang të pasurit?
– Aty ku ka dhunë shtetërore, ajo mund të konsiderohet çliruese. E kuptoj që brenda Bashkimit Evropian, nëse ka ndarje, ato duhet të jenë si modeli i Republikës Çeke dhe Sllovakisë.
– Po, por a ka Katalonja të drejtën e vetëvendosjes?
– Nuk mund të komentoj për këtë sepse nuk e zotëroj shumë këtë temë. Në çdo rast, për mua duhet të jetë rezultat i negociatave, i bisedimeve, mes Madridit dhe Barcelonës.
– Nëse mendoni se mund ta lëmë obsesionin katalanas…
– Të lutem, po.
-… të të pyes për këtë udhëtim. A nuk është ky embrioni i një njohjeje të Kosovës nga Spanja?
– Jam i përgatitur të debatoj, të bashkëpunoj dhe të bisedoj me të gjithë ata që mund të ndihmojnë Spanjën të na njohë, sepse është vendimtare për hyrjen tonë në BE dhe NATO. Spanja është një faktor përcaktues për ne.
-Dhe, a të ka dhënë shenja Pedro Sanchezi?
-Takimi ynë ka qenë shumë i përzemërt, sepse i përkasim të njëjtës familje politike, por nuk mund të them se diçka ka avancuar, deri tani. Ajo që më duhet nga Pedro Sanchez në radhë të parë është mbështetja për aplikimin tonë për t’u anëtarësuar në Këshillin e Evropës. Sapo e kanë dëbuar Rusinë… tani është koha që Kosova të hyjë. Dhe gjithashtu për të marrë pjesë si aleatë në NATO. Për t’u përgatitur për këtë, ne kemi rritur buxhetin ushtarak të vendit. Tashmë jemi në 1.5 për qind të PBB-së. Dhe ne kemi marrë pjesë në operacionin “Defender Europe” vitin e kaluar me 330 ushtarë. Është operacioni më i madh i NATO-s në Evropën Lindore, nga Baltiku në Ballkan. Dhe do të ketë një tjetër edicion në vitin 2023 me pjesëmarrjen e Kosovës…
– A ju kujtohet Albin Kurti i ri, ai që avokonte për bashkimin e Kosovës me Shqipërinë? Ku është tash ai njëzet vjeçari?
– Ka më shumë se një shekull që kemi problem me Serbinë, dhe atë problem e kemi në tërësi si komb shqiptar. Kosova dhe Shqipëria nuk janë dy kombe të ndryshme, por dy shtete të ndryshme, e njëjta gjuhë, i njëjti sfond kulturor… dhe Shqipëria është në NATO, duam edhe ne të anëtarësohemi: jemi në rrezik të vazhdueshëm për shkak të marrëdhënieve të forta të Serbisë me Rusinë.
– Serbët e Kosovës në veri përdorin targa serbe në veturat e tyre dhe kjo ka shkaktuar një krizë që ka destabilizuar vendin tuaj, por duket se zgjidhja po vjen. A ka luajtur rolin e tij përfaqësuesi i lartë i BE-së, Josep Borrell?
– Mendoj se ndoshta zoti Borrell po shmanget nga puna e tij e përfaqësimit, nga zgjidhja evropiane e avokuar nga Franca dhe Gjermania. Unë besoj se një kryeministër nuk duhet të fokusohet në çështje të tilla teknike si kjo çështje e targave të veturave. Dhe zoti Borrell duhet të shtyjë për një marrëveshje të mirëfilltë dypalëshe me Serbinë, në vend që të shëtitet me këtë çështje.
– Sa shumë destabilizim rus ka në trazirat në rritje që shihen sërish në Ballkan?
– Qendra rajonale e “Sputnik TV” për Ballkanin është në Beograd. Ata kanë edhe një organizatë, të cilën e quajnë Qendra Humanitare Ruse, në Nish, 160 kilometra nga Prishtina. E quajnë “qendër humanitare” dhe është një mënyrë goxha cinike për ta quajtur, si për të thënë: “Nëse ndërhyrja e NATO-s në Kosovë në vitin 1999 ka qenë humanitare, edhe e jona”. Tani Putini nuk ndalet së na quajturi me emra të ndryshëm. Ai do të donte që Kosova të ishte një shtet i dështuar. Dëshiron të thotë se ndërhyrja e Perëndimit në Irak dhe Afganistan ka qenë një dështim, dhe se Kosova ka qenë një sukses i përkohshëm, i cili do të përfundojë gjithashtu në një dështim. Nuk e zë gjumi nga frika se Kosova do të bëhet gjithnjë e më e suksesshme. Ne jemi ngritur për 17 vende në listën e “Transparency International” për luftën tonë kundër korrupsionit.
– Kishte një gjykatë ndërkombëtare për të gjykuar Millosheviqin dhe komandantët e tij të luftës. A do të ketë një tjetër për të gjykuar Putinin dhe njerëzit e tij?
– Po, duhet të ketë një gjykatë. Nuk mund t’ua lëmë këtë gjykatave të Ukrainës, por aq më pak atyre të Rusisë.
