Ndotja nga plastika është një emergjencë globale që ka nevojë për një marrëveshje të OKB-së, sipas një raporti të Agjencisë së Hetimit të Mjedisit(EIA), përcjell KosovaPost.
EIA thotë se ka një kaskadë të provave të dëmtimit nga plastika. Ky studim argumenton se kërcënimi i ndotjes plastike është pothuajse i barabartë me ndryshimin e klimës. Ajri që thithim tani përmban mikro grimca plastike, ka plastikë në borën e Arktikut, plastikë në tokë dhe plastikë në ushqimin tonë.
Është raportuar, për shembull, se rreth 20 elefantë në Tajlandë kanë ngordhur pasi kanë ngrënë mbetje plastike nga një deponi plehrash.
Autorët u bëjnë thirrje vendeve që të bien dakord për një marrëveshje të OKB-së me objektiva detyrues për reduktimin e prodhimit dhe mbetjeve plastike.
“Ka një orë vdekjeprurëse që numëron me shpejtësi mbrapsht,” tha Tom Gammage i EIA-s. “Nëse kjo valë baticore e ndotjes vazhdon e pakontrolluar, plastika e parashikuar në dete deri në vitin 2040 mund të tejkaloj peshën kolektive të të gjithë peshqve në oqean.”
Kombet e Bashkuara kanë identifikuar tre kërcënime ekzistenciale mjedisore – ndryshimin e klimës, humbjen e biodiversitetit dhe ndotjen – dhe kanë arritur në përfundimin se ato duhet të trajtohen së bashku. Marrëveshjet shumëpalëshe për humbjen e biodiversitetit dhe klimës kanë ekzistuar për gati 30 vjet (megjithëse ato nuk kanë arritur të ndalojnë emetimet e CO2 ose të mbrojnë botën natyrore).
Ideja e një traktati të dedikuar të plastikës është kundërshtuar nga disa kombe vitet e fundit. Por më shumë se 100 vende, përfshirë Britaninë e Madhe, thuhet se favorizojnë një traktat që do të propozohet në Asamblenë e ardhshme të Mjedisit të OKB-së në shkurt dhe mars.
Burimet thonë se opozita e drejtpërdrejtë po dobësohet, megjithëse ka një mosmarrëveshje se sa i rreptë duhet të jetë traktati dhe nëse ai duhet të jetë ligjërisht i detyrueshëm apo vullnetar.
Presidenti i SHBA-së Joe Biden ka njoftuar se SHBA-të tani mbështesin një marrëveshje globale, e cila më parë kishte rezistuar nga ish-presidenti Donald Trump.
Megjithatë, nuk është e qartë nëse ai mund të fitojë miratimin nga Kongresi, pasi shumica e plastikës janë bërë nga nafta dhe gazi – dhe ato të dyja prodhohen në SHBA.
Sa iu përket mbetjeve plastike, Japonia thuhet se po përpiqet të pakësojë ambiciet e marrëveshjes, ndërsa Shtetet Arabe të Gjirit dhe Kina kanë heshtur deri më tani.
Kina prodhon pjesën më të madhe të “plastikës së virgjër, edhe pse SHBA dhe Britania e Madhe thuhet se janë prodhuesit më të mëdhenj të mbetjeve për person.
Duke prezantuar raportin e VNM-së, z. “Dëmi i shkaktuar nga mbiprodhimi i shfrenuar i plastikës së virgjër dhe i ciklit të tyre jetësor është i pakthyeshëm – ky është një kërcënim për qytetërimin njerëzor dhe aftësinë bazë të planetit për të mbajtur një mjedis të banueshëm.
Po bëhet pothuajse po aq serioz sa kërcënimi nga ndryshimet klimatike.” Prof Richard Thompson nga Universiteti Plymouth, një autoritet për plastikën, i tha BBC News se një traktat i OKB-së duhet të fokusohet në analizën e plotë të ciklit jetësor të plastikës.
Ai shtoi: “Shkaku themelor i problemit është i rrënjosur në nivelet e paqëndrueshme të prodhimit dhe konsumit.
“Përkrahja e politikave që thjesht promovojnë përdorimin e plastikës që është ‘e riciklueshme’ nuk do të jetë efektive nëse nuk ka një infrastrukturë lokale për të mbledhur, ndarë dhe ricikluar në mënyrë praktike ato plastikë.
“Policitë për të promovuar përdorimin e plastikës ‘të kompostueshme’ do të jenë efektive vetëm nëse ka infrastrukturë të përshtatshme lokale për të trajtuar atë rrymë mbetjesh.”
Një zëdhënës i Federatës Britanike të Plastikës i tha BBC News: “Plastika është një material i lehtë, i sigurt dhe me efikasitet energjetik, dhe thjesht zëvendësimi i tij me alternativa shpesh mund të ketë pasoja negative mjedisore, si dhe pasoja për shëndetin dhe sigurinë.
