Shpërthimi i jashtëzakonshëm i trazirave që u përhap në Kinë në fundjavë është i një lloji që nuk është parë për dekada.
Protestat nuk janë të rralla, duke pasur parasysh mjetet e kufizuara që njerëzit të shprehin pikëpamjet e tyre, por zakonisht janë incidente lokale të bazuara në ankesa specifike.
Ndërsa ka pasur protesta individuale më të mëdha në të kaluarën e afërt, këto janë shfaqur me shpejtësi në qytetet kryesore, duke përfshirë Pekinin, Shangain, Wuhan dhe Chengdu, dhe tani Hong Kongun.
Ato janë zhvilluar edhe në universitete prestigjioze.
Ata sfidojnë një politikë zero-Covid që vjen nga lart.
Dhe megjithëse shumë protestues janë të kujdesshëm ose të heshtur – duke mbajtur fletët e zbrazëta për të shprehur mospajtimin e tyre – disa kanë bërë thirrje për të drejtat e njeriut, lirinë e shtypit dhe madje edhe largimin e Xi Jinping dhe partisë komuniste, vetëm disa javë pasi Xi siguroi mandatin e tretë dhe rrjedhimisht pushtet të përjetshëm.
Thirrje të tilla ishin një akt i jashtëzakonshëm kundërshtimi duke pasur parasysh kontrollin politik të vendit.
Në fillim, strategjia e Kinës për koronavirusin i lejoi shumicës së njerëzve të vazhdonin jetën si zakonisht, ndërsa vendet e tjera luftuan me izolime të përsëritura ose numra të lartë të vdekjeve, ose të dyja.
Por ka qenë prej kohësh e qartë se zhdukja e virusit nuk është e realizueshme dhe një politikë tani në vitin e saj të tretë po shkakton zhgënjim dhe dëm ekonomik në rritje, duke çuar në një numër në rritje të protestave lokale të lidhura me Covid-in.
Publiku kinez që ndoqi Kupën e Botës vunë re turma të demaskuar që festonin dhe kuptuan se shumë vende – jo vetëm SHBA-ja e pamatur – po jetonin të lumtur pa kontrolle të tilla të rrepta.
Më pas erdhën raporte se 10 persona, përfshirë fëmijë, ishin vrarë nga një zjarr ndërsa ishin nën izolim në Urumqi, Xinjiang. Videoja tregoi një zjarrfikës duke u përpjekur më kot të spërkatte ndërtesën nga një distancë.
Pavarësisht kontrolleve të rrepta të sigurisë në Xinjiang, banorët u mblodhën për të protestuar.
Çuditërisht, trazirat u përhapën në Shangai dhe më pas, me rastin që u bë emblematike e vdekjeve të tjera që lidhen me politikën dhe trajtimin çnjerëzor.
Zyrtarët fillimisht morën një qasje relativisht të qetë. MPor nëse rritja e censurës dhe prania e policisë nuk i eliminojnë këto protesta, mund të bëhet edhe më keq situata.
Përgjigja në Xinjiang ka të ngjarë të jetë më e vështirë sesa në Shangain e begatë.
Ata që bëjnë thirrje për kontrolle më të lira mund të presin më shumë butësi sesa ata që bërtasin “Kundërshtoni diktaturën”. Në nivel lokal, veçanërisht, mund të ketë disa lëshime.
Partia nuk mbështetet vetëm në represionin dhe propagandën – aq të fuqishme sa janë – por edhe në njohjen e nevojave dhe interesave të njerëzve dhe përmbushjen e disa prej tyre, qoftë edhe me vonesë dhe pjesërisht.
Megjithatë, ajo është mbështetur gjithnjë e më shumë në qëndrueshmëri vitet e fundit.
Shumë qytetarë ende mbështesin masat zero Covid, duke i konsideruar ato si të nevojshme.
Fushata e dobët e vaksinimit dhe refuzimi për të përdorur vaksina më efektive të huaja, i ka lënë të moshuarit vulnerabël. Infeksionet tashmë janë në rritje.
Por, Pekini nuk do të dëshirojë të duket se po humb prestigjin.
Cilado qoftë zgjidhja, populli i Kinës duhet të jetë i lirë të diskutojë vendimet që merren dhe liderët që i imponojnë ato dhe të protestojë kundër tyre.
Partia nuk i njeh ato të drejta, natyrisht. Por këto ngjarje duhet t’i kujtojnë se edhe represioni ka kufij.
Burimi: The Washington Post
