Craig Mokhiber, ish-zyrtar i lartë i OKB-së, e quajti situatën aktuale në Gaza “gjenocid”, duke shpjeguar dhe mbështetur këtë vlerësim duke iu referuar “shumë prej veprimeve specifike” të përshkruara në Konventën e OKB-së për Gjenocidin.
Mokhiber, ish-drejtor i zyrës së New Yorkut të Komisionerit të Lartë të Kombeve të Bashkuara për të Drejtat e Njeriut, dha dorëheqjen nga posti i tij javën e kaluar në përgjigje të asaj që ai e perceptoi si “reagim i vakët” nga organizata gjatë konfliktit në Gaza.
Në një intervistë me Anadolu, ai tha se ka mbrojtur një qëndrim më të fortë, veçanërisht duke folur kundër vendeve me ndikim si Izraeli dhe SHBA-ja, pavarësisht presionit të mundshëm nga grupet lobuese.
Mokhiber theksoi nevojën për të “folur të vërtetën” dhe paralajmëroi se do të largohej nga organizata nëse ajo nuk do të miratonte një qasje më bindëse. Pas përshkallëzimit të dhunës në Gaza në tetor, veçanërisht përgjigjes së mëvonshme të Izraelit, ai shkroi një letër të detajuar duke kritikuar komunitetin ndërkombëtar dhe qasjen e OKB-së ndaj të drejtave të njeriut në Palestinë, duke bërë thirrje për një ndryshim në strategji.
Letra u zbulua më pas dhe fitoi vëmendje të gjerë, duke çuar në dorëheqjen e tij pas 32 vitesh me organizatën.
– Dëshmi të qarta të “qëllimit gjenocidal”
Mokhiber e përshkroi situatën në Gaza si “gjenocid”, duke nënvizuar disa aspekte që ai beson se mbështesin këtë karakterizim. Ai vuri në dukje se “shumë nga veprimet specifike” të listuara në Konventën e Gjenocidit, të tilla si “vrasjet masive” dhe “shkaktimi i dëmeve serioze, përfshirë dëmtimin trupor”, janë të dukshme në Gaza dhe Palestinë.
“Ka një linjë për imponimin e kushteve … që janë krijuar për të sjellë shkatërrimin e grupit tërësisht ose pjesërisht. Epo, kjo është e qartë sepse kemi pasur, për shumë e shumë vite tani, një mbyllje dhe një rrethim të Gazës, i cili është krijuar posaçërisht për të parandaluar banorët e Gazës të kenë ushqim, ilaçe, ujë, kanalizime, kujdes shëndetësor, liri të lëvizjes – të gjitha gjërat që janë të nevojshme për një jetë të denjë”, tha Mokhiber.
Në fjalët e tij, Mokhiber nënvizoi rrallësinë e të pasurit prova të qarta të “qëllimit gjenocidal”, shpesh elementi më i vështirë për t’u dëshmuar.
Në rastin e Gazës, ai tha se ekziston një situatë e pazakontë, duke shtuar: “Atmosfera e mosndëshkimit rreth Izraelit ka qenë aq e madhe sa në fakt ne kemi bërë që udhëheqës të lartë izraelitë të shprehin publikisht dhe në procesverbal qëllimin e tyre gjenocidal. Dhe kështu, ne kemi pasur deklarata për qëllime gjenocidi nga presidenti, kryeministri, ministrat në qeveri, zyrtarë të lartë ushtarakë dhe grupe kërkimore të lidhura me qeverinë izraelite”.
Për më tepër, ai theksoi rëndësinë e të kuptuarit të kontekstit historik, duke iu referuar ngjarjeve që nga viti 1948, si Nakba, dhe “spastrimet e vazhdueshme etnike të palestinezëve nga Izraeli dhe pushtimi i territoreve”.
Duke marrë parasysh të gjithë këta faktorë, ai tha: “Ka të paktën një rast ‘prima facie’ të gjenocidit që po ndodh këtu”. Mokhiber beson se ekziston një detyrim i qartë i komunitetit ndërkombëtar që të “veprojë në përputhje me rrethanat” në përgjigje të këtyre gjetjeve.
– Bashkëfajësia e SHBA-së dhe Perëndimit
I pyetur për të sqaruar komentet e tij që përshkruan situatën në Palestinë si një projekt kolonial etno-nacionalist evropian, Mokhiber tha për Anadolu: “Kjo nuk është hera e parë që Perëndimi përfshihet në kolonializëm nga kolonë. Është diçka që është rritur shumë nga Perëndimi”.
“Ne kemi parë bashkëpunim aktiv, sepse ndërsa këto sulme po ndodhin, marrim Shtetet e Bashkuara për shembull, kemi parë financimin, armatosje, mbështetje inteligjence, mbështetje diplomatike dhe madje veto në Këshillin e Sigurimit për t’ua lehtësuar veprimet izraelitëve në Gaza”, tha ai.
“Ky është bashkëpunim në terma ligjorë për të cilat Shtetet e Bashkuara janë gjithashtu përgjegjëse. Pra, absolutisht, Perëndimi është i përfshirë. Ne e kemi parë këtë me SHBA-në, me Britaninë, me një numër qeverish evropiane, në mënyrë mjaft tronditëse, të cilat jo vetëm që kanë mbështetur atë që ka bërë Izraeli, por ata kanë shtypur disidencën brenda vendeve të tyre duke ndaluar protestat për të mbrojtur të drejtat palestineze dhe për të bërë thirrje për përgjegjësi për shkeljet izraelite. Dhe ky kombinim faktorësh më thotë se një numër i këtyre vendeve perëndimore janë në fakt bashkëfajtorë”, vuri në dukje ai.
– “Vazhdimi i Nakbas”
I pyetur nëse mendon se situata në Gaza mund të evoluojë në një Nakba të re, Mokhiber u përgjigj: “Unë mendoj se është e njëjta Nakba”.
Mokhiber i sheh ngjarjet aktuale si pjesë e një serie të vazhdueshme “spastrimesh etnike të njëpasnjëshme të popullit palestinez”, të cilat filluan me Nakban dhe më pas u shtrinë në zona të ndryshme, duke përfshirë Kudsin dhe Bregun Perëndimor.
“Dhe pastaj, sigurisht, spastrimi masiv me shumicë i veriut të Rripit të Gazës dhe më gjerë është një tregues i një vazhdimësie të Nakbas, një vazhdimësi e spastrimit etnik. Dhe siç e kam thënë, një pjesë e gjenocidit që po shpaloset,” shtoi ai.
Nakba, që do të thotë “katastrofë” në gjuhën arabe, i referohet zhvendosjes masive dhe shpronësimit të palestinezëve gjatë luftës arabo-izraelite të vitit 1948.
Duke folur për politikën izraelite në Bregun Perëndimor dhe për kolonët hebrenj, Mokhiber vuri në dukje se qëllimi i Izraelit është të marrë nën kontroll gjithë Palestinën historike.
“Spastrimi i këtyre fshatrave shtesë në Bregun Perëndimor është vazhdimësi e konfiskimit të territorit palestinez që po vazhdon për një kohë shumë të gjatë”, tha ai.
Mokhiber beson se ideja e një zgjidhjeje me dy shtete është “një absurditet”, duke përmendur hartën aktuale të Bregut Perëndimor dhe duke thënë se asgjë nuk ka mbetur për një shtet të qëndrueshëm palestinez atje.
“Pra, mendoj se qëllimi është shumë i qartë. Është për të vazhduar këtë projekt kolonial etno-nacionalist dhe për të zëvendësuar popullsinë palestineze autoktone me kolonë izraelitë, përgjatë Gazës, përtej Bregut Perëndimor, nëpër Kuds”, shtoi ai.
– OKB-ja ka “detyrim për t’u bërë ballë” presioneve
Mokhiber kritikoi udhëheqjen politike të OKB-së dhe organet ndërqeveritare si Këshilli i Sigurimit për mangësitë e tyre në dy fusha kyçe.
Ai deklaroi se ata “e kanë lejuar veten të frikësohen nga demarshe të forta nga shtetet perëndimore”, duke përfshirë SHBA-në, Britaninë dhe disa vende evropiane.
Për më tepër, Mokhiber theksoi ndikimin e grupeve lobuese izraelite, të cilat ai i akuzoi se jo vetëm se promovojnë “mosndëshkimin nga ana e qeverisë izraelite”, por gjithashtu janë përfshirë në “përçmimin e mbrojtësve të të drejtave të njeriut të Kombeve të Bashkuara”.
Pavarësisht se i konsideroi fushatat e tilla shpifëse si “frikësuese” dhe “shqetësuese”, Mokhiber tha se OKB-ja ka “detyrim t’u rezistojë” këtyre presioneve në vend që t’u nënshtrohet atyre, duke sugjeruar se nënshtrimi ndaj këtyre ndikimeve ka “dobësuar pozicionin e organizatës”.
“Duke filluar me procesin e Oslos 30 vjet më parë, OKB-ja në thelb braktisi qasjen e vjetër të fokusimit në ligjin ndërkombëtar, të drejtat ndërkombëtare të njeriut dhe barazinë në Izrael dhe Palestinë”, shtoi ai.
– “Standardi i dyfishtë në GJNP”
Në lidhje me reagimin e shpejtë të Gjykatës Ndërkombëtare Penale (GJNP) ndaj veprimeve të Rusisë në luftën e Ukrainës dhe mungesës së këtij reagimi ndaj sulmeve izraelite ndaj palestinezëve, ai deklaroi se “presioni i jashtëm nga shtetet e fuqishme perëndimore dhe grupet lobuese” ka çuar në një standard të dyfishtë në GJNP, veçanërisht te prokurorinë e saj.
Megjithatë, ai shprehu mbështetjen e tij për GJNP-në, duke pranuar domosdoshmërinë e saj, por gjithashtu duke pranuar se ajo “ka një rrugë të gjatë për të bërë” për të demonstruar angazhimin e saj global ndaj drejtësisë.
“Gjykata Ndërkombëtare Penale ka një rrugë të gjatë përpara se t’i dëshmojë botës se thjesht nuk është një mekanizëm i krijuar për të gjykuar njerëzit në Afrikë, se është në të vërtetë një gjykatë penale ndërkombëtare që i është përkushtuar një regjimi global të ligjit penal ndërkombëtar dhe se është gati të mbajë përgjegjës autorët perëndimorë, ata në Izrael dhe ata që janë bashkëpunëtorë me ta”, shtoi ai.
– Sulmet ndaj agjencisë së OKB-së për refugjatët
Lidhur me sulmet e vazhdueshme nga Izraeli ndaj Agjencisë së OKB-së për Refugjatët Palestinezë (UNRWA), Mokhiber tha se agjencia po sulmohet sepse “përfaqëson mundësinë për vazhdimin e jetës palestineze indigjene”.
“Dhe kjo mendoj se është një kërcënim për projektin kolonial të kolonëve…UNRWA-ja është një organizatë e jashtëzakonshme”, tha Mokhiber, duke theksuar se ajo përbëhet nga punonjës kryesisht refugjatë palestinezë.
Më shumë se 100 punëtorë të UNRWA-së janë vrarë në sulmet izraelite në Gaza deri më tani.
