Shkruan: Sead Zimeri
Pse jemi këtu? Në këtë botë? Epo, përgjigja duhet të jetë e qartë. Ne jemi këtu vetëm për një qëllim: për të jetuar dhe, mundësisht, për të jetuar mirë. Megjithatë, ky parim shpesh shtrembërohet, mohohet dhe shtyhet për në botën tjetër. Përpjekje të tilla mohuese të jetës nuk janë gjë tjetër veçse përpjekje për të kontrolluar dhe dominuar.
Kushdo që përkrah ndonjë parim që mëson bindjen ndaj ndonjë hyjnie, personi ose tradite që mbyt lirinë dhe mëson se jeta do të ndodhë diku tjetër kurse këtu ne thjesht duhet të bindemi dhe të mbajmë kokën ulur, e bën këtë sepse ata duan të të dominojnë. Nuk ka dyshim se ne jetojmë së bashku me të tjerët, ndaj na duhen rregulla dhe norma që rregullojnë ndërveprimet tona. Rregullat duhet të bëjnë të mundur jetesën së bashku, por nuk duhet të mbysin jetën dhe lirinë. Përkundrazi,, ato duhet të bëjnë të mundur që të jetojnë së bashku në harmoni dhe paqe, liri, mirëqenie dhe dashuri.
Ne kemi bërë rregulla dhe ligje që nuk na lejojnë të jetojmë mirë. Ligje që na shtypin. Zakone që mbytin lirinë tonë dhe ngjallin frikë ndaj autoritetieve tradicionale dhe bindje ndaj rendit ekzistues.
Prandaj, është thelbësore të jemi të qartë se çfarë vlerash u mësojmë fëmijëve, nxënësve dhe brezave tanë të rinj. Kam frikë se shumë vlera që u mësojmë fëmijëve dhe nxënësve tanë janë vlera që mohojnë jetën. Në vend që t’i ndihmojmë ata të arrijnë potencialin e tyre, ne u mohojmë mundësitë për të shijuar dhe përjetuar jetën. Kaq shumë rregulla dhe zakone që nuk kanë asnjë kuptim, e megjithatë ato respektohen dhe trajtohen si të shenjta dhe të paprekshme. Por pse? Kush ka interes të mbajë zakonet që na shtypin? Zakonet që nuk kanë lidhje me të jetuarit mirë nuk e përmirësojnë cilësinë e jetës sonë; madje, ato e minojnë atë dhe dëmtojnë respektin tonë për veten.
Është thënë se ne duhet të nderojmë traditën dhe zakonet sepse pa to shemben shoqëritë. Por kjo është larg nga të qenit e vërtetë. Nuk duhet ta nderojmë traditën sepse është traditë, apo zakonin sepse është zakon, por duhet ta marrim me pak kripë dhe ta pranojmë në atë masë sa të na ndihmojë të jetojmë mirë. Edhe kjo nuk justifikon asnjë formë nderimi të traditës, duke e trajtuar atë si të shenjtë që duhet mbrojtur nga çdo kritikë. Zakoni mund të jetë i dobishëm sepse mund të lehtësojë jetesën së bashku; në atë masë, ne kemi nevojë për të dhe duhet ta ruajmë atë. Por ne kurrë nuk duhet ta mbrojmë atë nga kritika, sepse në momentin që e mbrojmë nga kritika, ai osifikohet dhe fillon të mbyt jetën. Nuk është më shërbëtorja jonë, por bëhet zotëria jonë. Dhe kjo është vdekja jonë.