Shkrirja e shpejtë dhe të paprecedentë e akullnajave po krijon një rrezik të madh për furnizimin me ushqim dhe ujë të mbi 2 miliardë njerëzve në mbarë botën, ka paralajmëruar Organizata e Kombeve të Bashkuara (OKB).
Sipas një raporti të fundit nga UNESCO, efektet e krizës klimatike janë duke ndikuar në mënyrë dramatike në bujqësinë globale, me dy të tretat e prodhimit bujqësor të botës që do të preken nga shkrirja e akullnajave dhe zvogëlimi i reshjeve të borës në rajonet malore.
Mbi 1 miliard njerëz jetojnë në zona malore, dhe shumë prej tyre tashmë po përballen me pasiguri ushqimore. Për më tepër, gjysma e popullsisë në këto rajone, veçanërisht në vendet në zhvillim, janë të varur nga burimet malore për furnizimin me ujë dhe prodhimin e ushqimit. Sipas raportit të UNESCO-s për Zhvillimin e Ujit 2025, ky trend ka të ngjarë të përkeqësohet ndjeshëm në vitet e ardhshme.
Edhe vendet e zhvilluara, si Shtetet e Bashkuara të Amerikës, janë të ekspozuara ndaj këtyre rreziqeve. Për shembull, pellgu i lumit Kolorado, që ka qenë në thatësirë që nga viti 2000, po përballet me reshje shiu të shpeshta që zëvendësojnë borën malore, duke përkeqësuar kushtet e thatësirës dhe duke shkaktuar një ndikim të thellë në ekosistemet e rajonit.
Audrey Azoulay, drejtoresha e përgjithshme e UNESCO-s, theksoi se, pavarësisht se ku jetojmë, të gjithë varemi në një farë mënyre nga malet dhe akullnajat.
“Por këto ‘kulla uji’ natyrore po përballen me rrezik të afërt. Ky raport tregon nevojën urgjente për veprim,” shtoi ajo.
Shkrirja e akullnajave ka ndikuar në mënyrë dramatike në klimën globale. Sipas studimeve të Organizatës Botërore Meteorologjike, humbja e akujve është më e madhe se sa është regjistruar ndonjëherë më parë. Në rajonin e Afrikës Lindore, 80% e akujve janë shkrirë, dhe në Ande, një e treta e akujve janë zhdukur që nga viti 1998. Po ashtu, Alpet dhe Pyrenet janë ndër zonat më të prekura në Europë, ku akujt janë tkurrur me rreth 40%.
Abou Amani, drejtor i shkencave të ujit në UNESCO, paralajmëroi se humbja e akullnajave do të ketë një ndikim të thellë në sistemin klimatik global.
“Shkrirja e akullnajave ka një ndikim në reflektimin e rrezatimit diellor, duke përshpejtuar ndryshimet klimatike,” tha ai.
Përveç kësaj, shkrirja e akullnajave mund të shkaktojë më shumë ortekë dhe përmbytje të papritura në qytetet dhe luginat afër zonave malore, duke shtuar rrezikun për jetën dhe pasuritë e njerëzve që jetojnë atje.
Ekspertët kërkojnë veprime urgjente për të frenuar shkrirjen e akullnajave dhe për të mbrojtur burimet ujore që janë jetike për njerëzimin.
