Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka thënë të martën se masat ndëshkuese të Bashkimit Evropian, të marra muaj më parë ndaj Kosovës, kanë qenë plotësisht joproporcionale me veprimet e institucioneve të Kosovës.
Përgjatë një vizite në Komunën e Dragashit, Osmani ka vlerësuar se masat e kanë dëmtuar procesin e dialogut mes Kosovës dhe Serbisë, të ndërmjetësuar nga blloku evropian.
“Nuk është përgjigje e cila e nxit bashkëpunimin dhe koordinimin, përkundrazi është përgjigje e cila më së shumti i bën dëm procesit të dialogut dhe e vendos atë komplet jashtë binarëve në të cilët do të duhej të ishte, ku të dyja palët do të duhej të trajtoheshin në mënyrë të barabartë”.
Bashkimi Evropian ka vendosur masa ndëshkuese ndaj Kosovës, për shkak të mospërmbushjes së kërkesave të faktorit ndërkombëtar për ulje të tensioneve në veri të Kosovës në muajt maj e qershor.
Atje protestat e serbëve lokalë dhe qytetarëve tjerë – që kanë kundërshtuar hyrjen e kryetarëve të rinj shqiptarë në ndërtesat komunale – janë përshkallëzuar në dhunë ndaj pjesëtarëve të Policisë së Kosovës dhe pjesëtarëve të misionit të NATO-s në Kosovë, KFOR.
Osmani e fajësuar Serbinë për këto sulme.
“Serbia ka pasur njerëz të saj që kanë sulmuar ushtarë të NATO-s. Për këta njerëz ka dëshmi të sakta. Ata njerëz janë në video, dihet kush janë, disa prej tyre janë policë të Serbisë, dhe nuk ka asnjë masë të vetme në raport me Serbinë për këtë agresion që e ka kryer në raport me Kosovën”, ka thënë ajo, duke përsëritur se masat i janë vënë padrejtësisht Kosovës.
Zëdhënësi i KFOR-it në Kosovë, koloneli Andrea Gallieni, pati thënë më 9 qershor se disa grupe kriminale kanë qenë mbrapa protestave të dhunshme, që janë zhvilluar në Zveçan, më 29 maj.
Me qëllim të shtensionimit të situatës, Kosova dhe Bashkimi Evropian kanë arritur marrëveshje më 10 korrik në Bratislavë për marrjen e disa hapave.
Osmani ka thënë se Kosova po e respekton marrëveshjen me besnikëri.
“Tashmë ka reduktim të forcave policore në përputhje me marrëveshjen. Në anën tjetër është duke u krijuar baza ligjore për mbajtje të zgjedhjeve të jashtëzakonshme në këto komuna veriore”.
Deri më tani, Policia e Kosovës e ka përgjysmuar prezencën e saj në dhe rreth ndërtesave komunale.
Osmani ka thënë se pret tani nga BE-ja që të marrë vendime për heqje të masave ndaj Kosovës.
“Përshtypja ime nganjëherë është që shumë shtete e kanë trajtuar Kosovën ato ditë sikurse Kosova ta ketë pushtuar dikë. Kosova nuk e ka pushtuar asnjë territor të shtetit fqinj. Kosova ka vepruar në territorin e republikës së saj”.
Masat ndëshkuese të BE-së ndaj Kosovës përfshijnë: suspendimin e përkohshëm të punës së trupave të krijuara në bazë të Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit, mosftesën e Kosovës në takime të nivelit të lartë dhe suspendimin e vizitave bilaterale, përveç atyre që fokusohen në adresimin e krizës në veri të Kosovës në kuadër të kornizës së dialogut të lehtësuar nga BE-ja.
Deri më tani datë për mbajtje të zgjedhjeve në komunat veriore – Mitrovicë e Veriut, Zveçan, Leposaviq dhe Zubin Potok – nuk ka, por Osmani ka thënë se beson që banorët e komunave në veri dëshirojnë ta shfrytëzojnë të drejtën e tyre për të votuar.
“Nuk shoh ndonjë vullnet nga presidenti [serb, Aleksandar] Vuçiq që ai të ndërpresë agresionin institucional që vazhdimisht e kryen në raport me fqinjët. Nuk shoh vullnet nga ai që ta ndërpresë dhunën që nëpërmjet strukturave kriminale vazhdimisht e ushtrojnë ndaj qytetarëve tanë në veri. Prandaj presioni duhet të jetë në Beograd”.
Më 7 gusht, dhjetëra deputetë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Britanisë së Madhe dhe vendeve anëtare të Bashkimit Evropian ua kanë nisur një letër kryediplomatëve të vendeve të tyre, me kërkesë që të ndryshohet qasja ndaj Kosovës dhe Serbisë, pasi, sipas tyre, politikat aktuale nuk po funksionojnë.
Në letër, deputetët e kanë përmendur edhe zbatimin e një diplomacie parandaluese.
Zyrtarë perëndimorë kanë thënë se tensionet e fundit i kanë vënë në pah mangësitë në qasjen e tyre në raportet Kosovë-Serbi, dhe mundësinë për rishqyrtim të situatës.
Mes tjerash, në letër, ata kanë thënë se “Kosova është shtet sovran dhe demokraci që funksionon”, prandaj kanë kërkuar balancë dhe sjellje proporcionale, kur bëhet fjalë për këto dy vende.
Kosova dhe Serbia janë pjesë e dialogut të ndërmjetësuar nga BE-ja, për normalizim të raporteve, prej vitit 2011.
Palët kanë nënshkruar një mori marrëveshjesh, por jo të gjitha janë zbatuar.
