Shkencëtari amerikan John Hopfield dhe ai kanadez me orgjinë angleze Geoffrey Hinton, fituan Çmimin Nobel në Fizikë për vitin 2024 për punën e tyre mbi “studimet që ofrojnë mësimin e makinerive me rrjete nervore artificiale”.
Në konferencën për media që u mbajt në Akademinë Mbretërore Suedeze të Shkencave, janë bërë të ditur fituesit e Çmimit Nobel në Fizikë.
Shkencëtarët Hopfield dhe Hinton, të cilët zhvilluan metodat dhe rrjetet nervore artificiale (ANN) që formojnë bazën e mësimit të makinerive me ndihmën e fizikës, u vlerësuan të denjë për këtë çmim për “zbulimet dhe shpikjet e tyre themelore që mundësojnë mësimin e makinerive me rrjete nervore artificiale”.
Përderisa Hopfield krijoi një memorie relacionale që mund të ruajë dhe rindërtojë imazhe, informacione dhe lloje të tjera modelesh që gjenden në të dhënat, Hinton, nga ana tjetër, shpiku një metodë që mund të gjejë veçoritë në të dhënat pa ndërhyrjen njerëzore dhe në këtë mënyrë të kryejë detyra të tilla si identifikimi i elementeve specifike në imazhe.
Fizikani amerikan Pierre Agostini, fizikani hungarez Ferenc Krausz dhe fizikania franceze Anne L’Huillier patën fituar Çmimin Nobel në Fizikë për vitin 2023 për punën e tyre mbi dinamikën e elektroneve në materie.
Kush janë John Hopfield dhe Geoffrey Hinton?
John Hopfield lindi më 15 korrik të vitit 1933 në shtetin amerikan të Illinoisit.
Hopfield, një nga themeluesit e programit të doktoraturës së Llogaritjes dhe Sistemeve Neurale të krijuar në Universitetin e Teknologjisë të Kalifornisë (Caltech) në vitin 1986, e bashkëfitoi çmimin Boltzmann Medal në fushën e fizikës statistikore në 2022 me Deepak Dhar.
Ai është profesor i Biologjisë Molekulare dhe profesor i Shkencave të Jetës në Universitetin Princeton.
Geoffrey Hinton lindi në kryeqytetin e Britanisë së Madhe, Londër, më 6 dhjetor 1947. Shkencëtari britaniko-kanadez i kompjuterëve njihet për punën e tij për rrjetet nervore artificiale si dhe “Babai i Inteligjencës Artificiale” në komunitetin shkencor.
Në vitin 2018, Hinton mori çmimin Turing, i referuar si “Çmimi Nobel i Informatikës”, së bashku me Yoshua Bengio dhe Yann LeCun. Ai deri në vitin 2023 ka punuar në Google (Google Brain), ndërsa në maj të vitit 2023 njoftoi publikisht largimin e tij nga Google, duke përmendur shqetësimet për rreziqet e teknologjisë së inteligjencës artificiale.
Hinton punon si profesor i Shkencave të Informatikës në Universitetin e Torontos
Çmimi Nobel
Çmimi Nobel jepet çdo vit për arritjet më të mëdha që kanë kontribuar për njerëzimin gjatë vitit të kaluar.
Bëhet fjalë për çmime për arritje në fushën e mjekësisë, fizikës, kimisë, letërsisë, ekonomisë dhe për kontributin në paqe, të cilat filluan të jepen 120 vjet më parë për nder të shpikësit suedez Alfred Nobel (1833-1896).
Çmimi Nobel është dhënë për herë të parë në vitin 1901 dhe fillimisht është ndarë në pesë fusha ndërsa nga viti 1969 ka filluar të jepet edhe në fushën e ekonomisë.
Nga ana tjetër, ka patur disa vite kur çmimet nuk janë dhënë që nga fillimi i tyre në vitin 1901. Shumica e anulimeve të çmimeve, 49 në total, ndodhën gjatë Luftës së Parë dhe të Dytë Botërore, raporton Anadolu.Ceremonitë e ndarjes së çmimeve nuk mund të mbaheshin edhe në vitin 2020 dhe 2021 për shkak të pandemisë së COVID-19.
