Nga Sead Zimeri
Shekulli i njëzetë mund të themi se ishte shekulli i eksperimenteve të mëdha politike dhe bota u nda në dy kampe: kampi komunist dhe kampi kapitalist; ideologjikisht, e majta tentonte të identifikohej me kampin komunist, ndërsa e djathta ishte në shtëpi në vendet kapitaliste.
Për shkak të dinamikës politike midis komunizmit dhe kapitalizmit, rezistenca ndaj kapitalizmit vinte gjithmonë nga vendet që identifikoheshin me komunizmin ose donin t’i shndërronin vendet e tyre në vende komuniste. Pra, kishte shembuj të mëdhenj të luftëtarëve politikë që i rezistuan kapitalizmit, veçanërisht kapitalizmit në formën e kolonializmit. E ashtuquajtura bota e tretë prodhoi shumë luftëtarë lirie, dhe ndoshta më të mëdhenjtë ishin Gandi, Mandela, Che Guevara, Arafati, Naseri i Egjiptit, Fidel Kastro, etj. Këta njerëz i rezistuan perandorisë në territoret e tyre.
Por jo të gjithë këta luftëtarë, sapo erdhën në pushtet, shfaqën virtytet e lirisë dhe të demokracisë. Përkundrazi, shumë prej tyre, veçanërisht ata që luftuan më me zë të lartë kapitalizmin, u shndërruan në diktatorë brutalë që shtypën popullin e tyre. Në këtë mënyrë delegjitimuan edhe veten dhe sistemet që përfaqësonin. Rezistenca kundër perandorisë dhe kapitalizmit si motori lëvizës i perandorisë erdhi nga filozofitë politike që nuk ishin veçanërisht të favorshme për lulëzimin dhe lirinë njerëzore. Ata mbajtën një qëndrim mjaft armiqësor kundër demokracisë dhe sistemit parlamentar, sepse i shihnin si të lidhur thelbësisht me kapitalizmin dhe perandorinë. Megjithëse konceptualisht ato janë të ndryshme, kapitalizmi shoqërohej me demokracinë si formë politike, duke i dhënë kapitalizmit legjitimitetin e tij shoqëror. Meqenëse kapitalizmi është po aq shfrytëzues sa çdo sistem tjetër ekonomik, demokracia i dha atij legjitimitetin për të shfrytëzuar punëtorët dhe natyrën.
Prandaj, rezistenca politike ndaj kapitalizmit dhe kolonializmit nuk ishte demokratike, por kryesisht komuniste dhe përgjithësisht totalitare. Nuk është çudi që komunizmi e humbi betejën: nuk mund të shtypësh lirinë dhe të presësh të fitosh, e lëre më të mundësh kapitalizmin, i cili përmes demokracisë siguroi shumë nga të drejtat që u mungonin shumë vendeve komuniste. Këto figura të famshme që u bënë të njohura në mbarë botën ishin simbole të rezistencës. Megjithatë, ata nuk mund të bënin asnjë kritikë ndaj kapitalizmit si në thelb më të keq se sistemet që ata promovuan. Pra, pa marrë parasysh se sa simbolikisht u bënë të fuqishëm disa nga këta njerëz, sistemet e tyre politike nuk ishin aq tërheqëse sa për të mbështetur thirrjet e tyre pasionante kundër kapitalizmit dhe demokracisë.
Ishte shekulli i njëzetë. Kapitalizmi fitoi dhe tani është praktikisht sistemi ekonomik i padiskutueshëm, dhe demokracia është ende mjeti përmes të cilit kapitalizmi legjitimon veten. Një nga kthesat e mëdha të shekullit të 21-të është se kolapsi i komunizmit i dha njëfarë qartësie lëvizjeve të majta dhe liderëve politikë të majtë. Ajo ndau demokracinë nga kapitalizmi dhe filloi të kuptohet se demokracia mund të përdoret për të justifikuar sisteme të tjera ekonomike më pak shfrytëzuese. Por, meqenëse nuk ka një sistem ekonomik alternativ ndaj kapitalizmit, kapitalizmi mbretëron i padiskutueshëm.
Megjithatë, demokracia lejon përmbysjen e politikave hegjemoniste të fuqive të mëdha. Ndërsa më parë, fuqitë e mëdha hegjemoniste mund të akuzonin gjithmonë kritikët komunistë për politikat e tyre që i mungonte legjitimiteti popullor, ata nuk mund të përdornin të njëjtën strategji për kritikën demokratike.
Kritika demokratike ndaj fuqive hegjemoniste është më e vështirë të hidhet poshtë pikërisht sepse mbështetet në të njëjtën premisë të justifikimit të politikës si ajo e propaganduar nga fuqitë hegjemoniste. Kjo i vendos fuqitë hegjemonike në një pozitë të sikletshme, por jo një të tillë që ata nuk mund ta anashkakojnë.
Albin Kurti sot është i vetmi lider politik që reziston politikat e pushtetit hegjemonist përmes përdorimit të legjitimitetit demokratik. Ishte e lehtë të deligjitimoje Fidel Kastron, por nuk është aq e lehtë ta deligjitimosh Kurtin, dhe ndryshimi është se i pari nuk ishte demokrat ndërsa i dyti është. Ashtu si demokracia u jep superfuqive legjitimitetin që u nevojitet, është e njëjta demokraci që legjitimon rezistencën e Kurtit ndaj politikave që nuk janë në përputhje me udhëzimet e tij. Fakti që SHBA-ja dëshiron A-në dhe Kurti dëshiron B-në nuk duhet parë menjëherë si një shprehje e antipatisë kundër SHBA-së ose, në të vërtetë, si një kritikë. Demokracia i jep Kurtit legjitimitetin dhe mbrojtjen që i nevojitet për të pohuar vullnetin e tij dhe vullnetin e popullit të tij.
Kurti nuk është i vetmi lider demokratik që gëzon legjitimitet dhe mbrojtje të plotë demokratike për t’i rezistuar politikave të padrejta të superfuqive. Por ai është i vetmi që e shfrytëzon legjitimitetin demokratik për t’i rezistuar presionit të fuqive të mëdha. Dhe kjo është situata paradoksale sot. Pra, e vetmja mënyrë për ta detyruar Kurtin të veprojë kundër politikës së tij është përmes minimit të demokracisë: kritikët e tij thonë, po, është e vërtetë që ai është zgjedhur në mënyrë demokratike dhe gëzon legjitimitet demokratik, POR demokracia nuk është e vetmja gjë që ka rëndësi, etj. Ata nënvlerësojnë rolin që sot demokracia ka për legjitimimin e politikës në botën moderne. Është treguesi i vetëm që ndan vendet që janë miqësore nga ato që janë jomiqësore, që i përkasin dhe nuk i përkasin qytetërimit perëndimor. Pra, të shkosh kundër demokracisë nuk është një veprim i mençur nëse demokracia nuk përdoret për të shkelur të drejtat e njeriut.
Kryeministri Kurti ka përdorur me mjeshtëri legjitimitetin demokratik për të mbrojtur veten nga presioni i fuqive të mëdha ndaj tij. Me të drejtë reziston dhe e quan të padrejtë, por mund ta quajë edhe jodemokratike, dhe kjo do të thotë se atyre politikave u mungon legjitimiteti demokratik dhe kështu nuk mund të bëhen dhe as fuqitë e mëdha nuk mund të presin që Kurti t’i zbatojë ato pa rezistencë. Prandaj, Kurti ekspozon natyrën jodemokratike dhe jolegjitime të shumë prej këtyre kërkesave, gjë që i vë fuqitë e mëdha në një situatë të sikletshme, edhe pse ata zakonisht nuk shqetësohen që shkelin legjitimitetin demokratik të Kurtit. Megjithatë, Kurti ka potencialin dhe mundësinë që të jetë simbol i rezistencës demokratike ndaj ushtrimit të pajustifikuar të pushtetit. Kjo sepse Kurti e ka kuptuar se demokracia është i vetmi legjitimitet që i duhet dhe se ajo siguron mbrojtje të mjaftueshme kundër ndërhyrjeve arbitrare të fuqive të mëdha. Me fjalë të tjera, Kurti është demokrati i vërtetë këtu, duke i rezistuar ndërhyrjeve të pajustifikuara në një vend të drejtuar në mënyrë demokratike.
Kryeministri Kurti, pra, nuk është kundër Amerikës, por padyshim është kundër ndërhyrjeve arbitrare që pezullojnë punën e demokracisë në Kosovë.
