Në shënim të 7 Marsit – Ditës së Mësuesit në Prishtinë është mbajtur diskutim për rolin e shtëpive shkolla në vitet e 90-ta në Kosovë.
Zijadin Gashi, kryetar i Këshillit të Arsimit të Komunës së Prishtinës nga viti 1990 deri 1999 rrëfeu se përkundër dhunës policore serbe dhe detyrimit për të mësuar në gjuhën e armikut, mësimdhënësit shqiptar nuk ishin dorëzuar.
Kësisoj, përmes shtëpive-shkolla kishin dhënë mësim në gjuhën shqipe.
“Në bazë të udhëzimeve që u dhanë të gjitha shkollat u deklaruan se nuk do të punojnë me direktivat e Serbisë. Në vitet 1990-1991 u vendosën masat e dhunshme në shumicën e shkollave, u shkarkuan drejtorët, zv.drejtorët, pedagogët. Nga viti 1991 u ndalën edhe financat. Në vitet 1991-1992 nuk u lejua puna pa nënshkruar mësimdhënësit se e njohin Serbinë si shtet. Atë kohë shtëpitë shkolla u gjendën përmes kolektivit, përmes nxënësve. Vitin shkollor e filluam më 20 janar. Ka qenë sukses i jashtëzakonshëm. Ne kemi punuar vetëm që të mbijetojmë. Nuk ka pasur inventar shkollor. Në vend të dërrasave të zeza, kemi marrë pllaka të zeza në Obiliq. Përkushtimi i mësimdhënësve ka qenë shumë në nivel”, tregoi ai.
Linda Gusia, ligjëruese në Departamentin e Sociologjisë dhe ish – nxënëse në Shtëpinë – Shkollë të Herticëve tha se nxënësit e mësimdhënësit gjatë viteve 90-ta rezistuan ndaj gjendjes së jashtëzakonshme.
“Vitet e 90-janë shumë të rëndësishme. Edhe ne nxënësit, prindërit tanë, elita kemi qenë të përkushtuar për qëndrueshmëri. Është e jashtëzakonshme rezistenca që është treguar. Këto vite janë jashtëzakonisht dinamike, me ndryshime të mëdha kulturore. Vite që sjellin ndryshime dramatike”, deklaroi ajo.
Me heqjen e autonomisë në vitin 1989 Kosova pati humbur fuqinë ekzekutive mbi arsimin, pasi kurrikulat dhe librat shkollor përcaktoheshin nga Beogradi, rtk. Megjithëse shtypja ndaj arsimit në gjuhën shqipe u ashpërsua, mësimdhënësit shqiptarë nuk u ndalën, duke edukuar e arsimuar breza të rinj në kushte të vështira deri në çlirimin e vendit.
