Nga Sead Zimeri
Në fakultetin ku unë jap mësim, mësoj mësuesit e ardhshëm, ata që do të edukojnë fëmijët tanë. Një lëndë që unë jap është filozofia e edukimit, pra filozofitë e ndryshme që janë zhvilluar për edukimin.
Sigurisht, ka dallime midis këtyre teorive, por ato kanë një gjë të përbashkët: edukimi synon ta bëjë njeriun të lirë dhe përgjegjës për lirinë e tij. Ta bëjë njeriun njerëzor. Të bësh një qenie njerëzore të pavarur është një proces i gjatë zhvillimor dhe edukativ dhe në një farë mënyre nuk përfundon kurrë. Sa të jetojë njeriu duhet të edukohet.
Por dua të nënvizoj një arsye pse edukimi, veçanërisht ai filozofik, është shumë i rëndësishëm. Shumica prej nesh bëhen jo vetëm profesionistë, por edhe prindër. Të bëhesh prind është një nga detyrat më sublime në jetë, por edhe më e vështira, që kërkon përgjegjësi të madhe, sepse jeta e tjetrit është tërësisht në dorën tonë. Përgjegjësia në fakt buron nga ky fakt: në çdo takim me një tjetër, tha Løgstrup, ne marrim jetën e tyre në duart tona, kështu që çdo takim na bën automatikisht përgjegjës për tjetrin. Shumica e këtyre takimeve janë momentale dhe përgjegjësia është gjithashtu momentale.
Në rastin e fëmijëve tanë, ajo është e përhershme. Ne jemi përgjegjës për ta si për askënd tjetër, ne jemi përgjegjës për ushqimin e tyre, për veshjen e tyre, për shëndetin e tyre, për zhvillimin e tyre njohës dhe emocional, për humanizimin e tyre, për edukimin e tyre. Kjo përgjegjësi është jashtëzakonisht e madhe dhe e rëndë dhe është një përgjegjësi nga e cila nuk mund të largohemi kurrë.
Roli i edukimit të mirë nuk është të të bëjë punëtor të mirë, por të të bëjë një njeri të mirë, një person të lirë, një person të përgjegjshëm. Të duhet edukim i mirë në çdo takim me dikë tjetër, por më së shumti të duhet si prind, sepse atëherë të besohet jeta e një qenieje tjetër dhe të dështosh atë jetë është krimi më i madh moral ndaj tjetrit.
Një njeri që nuk është i arsimuar mirë, që nuk është i lirë dhe nuk e kupton rëndësinë e madhe të përgjegjësisë në jetën tonë, ky njeri do të marrë ë qafë një jetë të pafajshme. Do të shkatërrojë një jetë plot mundësi për t’u bërë një jetë e bukur dhe e lumtur. Një njeri që nuk edukohet mirë, dëmton zhvillimin e fëmijës së tij, sepse ai nuk është në gjendje të mendojë lirshëm dhe me përgjegjësi. Ai nuk është në gjendje të komunikojë me fëmijën e tij, të kuptojë fëmijën e tij, ta ndihmojë atë të bëhet i pavarur, jo ekonomikisht, por moralisht, emocionalisht dhe racionalisht.
Kemi pasur probleme me edukimin e fëmijëve tanë: ata nuk janë zhvilluar aq sa duhet për të qenë të pavarur nga të tjerët. Në të kaluarën kur nuk kishim mundësi për edukim, prindërit na edukuan për të ndjekur fenë dhe traditën, por nuk na edukuan të jemi të lirë, të marrim përgjegjësi për veten, për veprimet tona. Në mungesë të edukimit të mirë fëmijët rriten, por nuk bëhen të pjekur, sepse pjekuria nuk është gjë tjetër veçse marrje e përgjegjësisë për veten tonë.
Nuk është çudi që edhe kur rriten nuk dinë të komunikojnë me respekt, nuk dinë të komunikojnë me njëri-tjetrin në mënyrë njerëzore, por fshihen pas titujve, roleve dhe posteve. Një person që e bën këtë nuk është i edukuar, i pavarur, i lirë, pra nuk është përgjegjës. Një njeri i tillë duket i sigurt në rolin e tij, por ai është bosh brenda.
Kur njeriu identifikohet me rolin e tij dhe jo me humanitetin e tij, atëherë nuk mund të jetë i lirë, sepse duhet të luajë rolin që ka. Dhe roli përcaktohet nga normat e shoqërisë. Bashkëshorti, për shembull, kur merr rolin e bashkëshortit, kryen një punë, por mirësia, dashuria, respekti për tjetrin nuk varen nga rolet që kemi, por nga humaniteti ynë. Të jesh i edukuar do të thotë të kuptosh ndryshimin midis rolit dhe njeriut, të kuptosh ndryshimin midis asaj që je dhe rolit që të është caktuar nga shoqëria. Edukimi është për humanitetin tonë, ndërsa trajnimi, disiplina është për rolet tona shoqërore. Kështu që ju mund të jeni një profesor i shkëlqyer me një edukatë të dobët.