Presidenti turk po i ul normat e interesit, gjë që sipas ekspertëve kontribuon në rritjen e inflacionit, e cila ka arritur në gati 80 për qind në Turqi, transmeton Kosova Post.
Rexhep Tajip Erdogan po bën gjithçka në kundërshtim me atë që përcaktohet nga teoritë tradicionale ekonomike për uljen e inflacionit të lartë, thonë ekspertët dhe opozita në këtë vend, ndërsa nga ana tjetër presidenti turk thekson se “modeli i ri ekonomik” i tij do të sjellë rezultate në fillimi i vitit të ardhshëm.
Pas një periudhe rritjeje ekonomike afatgjatë, inflacioni në Turqi arriti në pothuajse 80 për qind dhe çmimet e konsumit u rritën me 78.6 për qind krahasuar me qershorin e vitit të kaluar.
Sipas të dhënave zyrtare, çmimet e transportit u rritën me 123,37 për qind krahasuar me një vit më parë dhe çmimet e ushqimeve dhe pijeve joalkoolike me 93,93 për qind.
Partitë opozitare, disa ekonomistë dhe sindikata akuzojnë qeverinë për manipulim të të dhënave të inflacionit dhe pretendojnë se statistikat janë edhe më të këqija.
Ata fajësojnë politikën jokonvencionale të presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan, së bashku me ndërprerjet në zinxhirët e furnizimit, veçanërisht ushqimin, dhe krizën energjetike të shkaktuar nga lufta në Ukrainë, për rritjen më të madhe vjetore të inflacionit në këtë vend që nga viti 1998.
Në kundërshtim me teoritë tradicionale ekonomike, Erdogan beson se normat e larta të interesit nxisin inflacionin dhe politika e qeverisë e detyroi bankën qendrore të ulë normat e interesit nga 19 për qind në 14 për qind në fund të vitit 2021, duke shkaktuar kolapsin e monedhës kombëtare.
Katër guvernatorët e bankave qendrore që kundërshtuan këtë politikë u shkarkuan dhe u ndryshuan edhe ministrat e financave.
“Kjo qeveri nuk do të rrisë normat e interesit… Përkundrazi, do të vazhdojë t’i ulë ato,” tha së fundmi presidenti turk, duke theksuar se normat e larta të interesit “vetëm i bëjnë të pasurit më të pasur dhe të varfërit më të varfër” dhe duke premtuar se do të rrisë prodhimin, eksportet dhe punësimin.
Politika konvencionale
Edhe pse mbështetja për partinë në pushtet dhe presidentin Erdogan ka rënë, dhe zgjedhjet presidenciale do të mbahen vitin e ardhshëm në qershor, Erdogan nuk po dorëzohet dhe refuzon thirrjet për një ndryshim në politikën monetare.
“Kur e krahasoni me SHBA-në ose me Eurozonën, inflacioni po rritet edhe atje, dhe bankat qendrore reagojnë duke rritur normat e interesit, ndryshimi i madh në krahasim me Turqinë është se Fed (Sistemi i Rezervës Federale të SHBA) dhe Banka Qendrore Evropiane operojnë kryesisht. pavarësisht nga qeveria. Në Turqi, banka qendrore është nën presion shumë më të madh nga qeveria, e cila ka theksuar qartë preferencën e saj për norma më të ulëta interesi”.
Yaprak Gursoy, profesor dhe drejtues i programit të Studimeve Moderne Turke në Institutin Evropian të Shkollës së Ekonomisë dhe Shkencave Politike në Londër (LSE), për Al Jazeera theksoi gjithashtu se shumë besojnë se vendimi i Erdoganit për të ulur normat e interesit ose për të mos i rritur ato, nuk ndihmojnë në luftën kundër inflacionit.
“Zakonisht kjo shpjegohet me besimin fetar të Erdoganit, i cili ndoshta vjen nga shkëmbimi i tij i mësimeve islame se fitimi dhe përfitimi nga interesi është mëkat ose i paligjshëm. Megjithatë, duhet mbajtur parasysh se Turqia tashmë ka norma interesi relativisht të larta (rreth 14 për qind) dhe klima globale e krizës ekonomike tashmë ekziston në botë”.
Në këto kushte, shton Gursoy, Turqia po përpiqet të luftojë krizën ekonomike duke shpresuar të tërheqë investime të huaja direkte, nga vende si Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Arabia Saudite, vende me të cilat Turqia nuk kishte marrëdhënie të mira deri vonë.
Megjithatë, Gursoy shpjegon se “duke mbajtur pagën minimale nën normën e inflacionit, përpiqet të arrihet edhe rritja e prodhimit industrial, që është, për shembull, modeli kinez i rritjes”.
Pavarësisht të gjitha paralajmërimeve, Erdogan pretendon se po zbaton një “model të ri ekonomik” dhe se vendi do “të lërë pas inflacionin” në fillim të vitit të ardhshëm, kur do të zhvillohen zgjedhjet që do të testojnë mbështetjen e votuesve turq për liderin. i cili ka qeverisur vendin për gati 20 vjet./KosovaPost/