Për shkak të incidenteve të rastësishme apo edhe qesharake janë bërë shumë zbulime shkencore. Ndoshta shembulli më tipik është lindja e konceptit të gravitetit, kur Isac Njuton dëshmoi rënien e një fryti që nxiti krijimin e ligjit për gravitetin universal.
Dhe tani kjo histori e lezetshme mund të diskutohet nga historianët, megjithatë, të gjithë e dinë se zbulimi i diçkaje kaq të madhe mund të jetë produkt i një pune të vështirë dhe të mundimshme, por që erdhi nga një aksident si rënia e një molle nga pema.
Një histori e ngjashme është sigurisht “eureka” e famshme që Arkimedi zbuloi forcën e shtytjes.
Shkencëtarët kuptuan në mënyrë të rastësishme për mënyrën se si rrymat lëvizin në oqeane me udhëtimin e gjatë të mijëra rosave të verdha plastike.
Në janar 1992, një fabrike në Hong Kong mori një porosi të madhe për lodra plastike nga ato që fëmijët e vegjël luajnë në vaskat e shtëpive të tyre. Porosia përfshinte 28,800 kastorë të kuq, bretkosa të gjelbërta, breshka blu dhe veçanërisht të preferuarat dhe rosat e famshme të verdha.
Lodrat u paketuan në kuti kartoni dhe u vendosën në qindra kontejnerë të ngarkuar në anijen Ever Laurel për në Shtetet e Bashkuara. Në veri të Oqeanit Paqësor ra një stuhi dhe shumë prej kontejnerëve u gjetën në det.
Ditë më vonë kartonët filluan të prisheshin dhe lodrat u përhapën kudo. Disa prej tyre filluan një udhëtim që zgjati rreth 25 vite. Rreth 10 muaj pas aksidentit të anijes në Hong Kong, rosat e para u shfaqën në brigjet e Alaskës.
U deshën disa ditë që të gjithë të kuptonin saktësisht se çfarë janë dhe nga vijnë të gjitha këto rosa. Gjëja më e rëndësishme, megjithatë, është se kjo histori në dukje qesharake tërhoqi vëmendjen e disa shkencëtarëve.
Sado e çuditshme mund të tingëllojë, udhëtimi i rosave të verdha plastike zgjati për rreth 25 vite duke përfshirë pothuajse gjysmën e planetit pasi lodrat u gjetën edhe në bregun perëndimor të Europës dhe konkretisht në Mbretërinë e Bashkuar.
Shumë prej tyre janë gjetur të “ngrira” në akullin Arktik, ndërsa të tjerët kanë arritur deri në Skoci. Ata kaluan ngushticën e Beringut në 1995. Më pas arritën në Oqeanin Arktik, ku mbetën të bllokuara në akull për pesë vite.
Në vitin 2001 ata mbërritën në Islandë dhe kaluan pikën ku Titaniku u fundos në Atlantik. Nga dielli dhe uji i detit, rosat dhe kastorët e fundit që u gjetën në një plazh ishin bërë të bardhë, por breshkat dhe bretkosat kishin ruajtur ngjyrën e tyre origjinale.
Kur u bë e njohur historia e rosave, dy oqeanografë nga Seattle, Curtis Ebbesmeyer dhe James Ingraham, filluan të ndiqnin kursin e tyre me qëllimin e qartë për të zbuluar gjithçka që shkencëtarët nuk dinë për lëvizjen e rrymave oqeanike.
Deri atë ditë, oqeanografët po studionin rrymat oqeanike duke përdorur metodën klasike dhe ishte e qartë që rosat e verdha plastike do t’u jepnin atyre një rezultat më të mirë në një eksperiment masiv.
Dhe në fakt studimi i këtij udhëtimi të çuditshëm i rosave plastike i dha shkencëtarëve shumë informacione të reja.
Të dhënat e reja përmirësuan ndjeshëm kërkimin e peshkatarëve në ato ujëra për të gjetur tufa të mëdha peshqish por kryesisht ndihmuan ekipet e kërkim/shpëtimit për të llogaritur rrjedhën e mundshme të njerëzve apo edhe anijeve të vogla që mund të humbasin në det.
Ne kemi njohur gjithmonë 11 rrymat e oqeaneve, dhe veçanërisht të Paqësorit të madh, por derisa zbuluam rosat ne nuk e dinim se sa kohë duhej për të përfunduar një cikël.
Është e njëjta gjë si të dish se ekziston një planet në sistemin diellor, por nuk mund të thuash sa kohë duhet për të orbituar./abcnews.al
