Kosovapost.net
  • LAJME
    • Të gjitha
    • KOMUNË
    • KOSOVË
    • RAJON
    • SOCIALE
    • Zgjedhjet2021
    Pas Kurtit, edhe Osmani e uron Albanesen

    Osmani për CNN: NATO-n nuk e shohim vetëm si makineri ushtarake

    Digjen dy kamionë në pronësi të shqiptarëve në Zubin Potok

    Digjen dy kamionë në pronësi të shqiptarëve në Zubin Potok

    Kurti për Kompleksin “Adem Jashari”: Kujtimin ta shndërrojmë në përjetësi

    Kurti për Kompleksin “Adem Jashari”: Kujtimin ta shndërrojmë në përjetësi

    Konspiracionisti Vulin: Kosova dëshiron ta futë Serbinë në Iuftë në koordinim me ndërkombëtarët

    Konspiracionisti Vulin: Kosova dëshiron ta futë Serbinë në Iuftë në koordinim me ndërkombëtarët

    “Marrin pagë që dhjetë vjet nga posta por jetojnë në Beograd, pasi i zbulova më larguan nga puna”

    “Marrin pagë që dhjetë vjet nga posta por jetojnë në Beograd, pasi i zbulova më larguan nga puna”

    Si i lejoi Google lajmet e rreme për gjenocidin në Srebrenicë?

    Si i lejoi Google lajmet e rreme për gjenocidin në Srebrenicë?

    Tomë Gashi gjobitet mijëra Euro për gjuhë të pa pranueshme në TV

    Tomë Gashi gjobitet mijëra Euro për gjuhë të pa pranueshme në TV

    Në Prizren, dy qytetarë shpërndajnë ujë në mënyrë vullnetare për kalimtarët (VIDEO)

    Në Prizren, dy qytetarë shpërndajnë ujë në mënyrë vullnetare për kalimtarët (VIDEO)

    Publikohet programi i Presidencës çeke të Këshillit të BE-së, a do të jetë në fokus liberalizimi i vizave për Kosovën

    Publikohet programi i Presidencës çeke të Këshillit të BE-së, a do të jetë në fokus liberalizimi i vizave për Kosovën

  • BOTË
  • SHËNDETËSI
  • EKONOMI
  • OP / ED
  • KULTURË
    • Të gjitha
    • Art dhe letërsi
    • Fotografia e ditës
    • Kalendari Historik
    • Kuriozitete
    ‘Bota në fokus’: Çamëria, plaga e freskët e kombit

    ‘Bota në fokus’: Çamëria, plaga e freskët e kombit

    Sa është përdorimi mesatar ditor i rrjeteve sociale?

    Sa është përdorimi mesatar ditor i rrjeteve sociale?

    Struktura arkitekturore e Sanxhakut të Nishit gjatë periudhës osmane

    Struktura arkitekturore e Sanxhakut të Nishit gjatë periudhës osmane

    Japoni:Ankand rekord, një qershi shitet për 280 euro

    Japoni:Ankand rekord, një qershi shitet për 280 euro

    Kalendari historik, 27 shtator

    Kalendari historik,1 korrik

    Kryeministri Kurti në ceremoninë e varrimit të Xhevdet Bajrajt: Poet dhe njeri i papërsëritshëm

    Kryeministri Kurti në ceremoninë e varrimit të Xhevdet Bajrajt: Poet dhe njeri i papërsëritshëm

    ​Kurti në homazhet për regjisoren Berisha: Ka lënë trashëgimi të çmuar për kulturën tonë

    ​Kurti në homazhet për regjisoren Berisha: Ka lënë trashëgimi të çmuar për kulturën tonë

    Vildane Zeneli ndez ndjekësit e saj me paraqitje super ‘hot’ (Foto)

    Vildane Zeneli nuk ndalet…(Foto)

    Kalendari historik, 27 shtator

    Kalendari historik, 29 qershor

    Ardhja e shqiptareve çamë në Shqipëri dhe heshtja e ndërkombëtarëve

    Ardhja e shqiptareve çamë në Shqipëri dhe heshtja e ndërkombëtarëve

    Dua Lipa finalizon kopertinën e albumit të ri

    ‘Mbretëresha ime’, kështu e uron Dua Lipa personin më të dashur në 50-vjetorin e lindjes (Foto)

    ‘Gjenocidi ndaj shqiptarëve të Çamërisë nuk ishte diçka spontane’

    ‘Gjenocidi ndaj shqiptarëve të Çamërisë nuk ishte diçka spontane’

  • SPORT
  • TEMA E DITËS
  • VIDEO
  • AUTO/TECH
Ska rezultate
Shiko të gjitha rezultatet
Kosovapost.net
  • LAJME
    • Të gjitha
    • KOMUNË
    • KOSOVË
    • RAJON
    • SOCIALE
    • Zgjedhjet2021
    Pas Kurtit, edhe Osmani e uron Albanesen

    Osmani për CNN: NATO-n nuk e shohim vetëm si makineri ushtarake

    Digjen dy kamionë në pronësi të shqiptarëve në Zubin Potok

    Digjen dy kamionë në pronësi të shqiptarëve në Zubin Potok

    Kurti për Kompleksin “Adem Jashari”: Kujtimin ta shndërrojmë në përjetësi

    Kurti për Kompleksin “Adem Jashari”: Kujtimin ta shndërrojmë në përjetësi

    Konspiracionisti Vulin: Kosova dëshiron ta futë Serbinë në Iuftë në koordinim me ndërkombëtarët

    Konspiracionisti Vulin: Kosova dëshiron ta futë Serbinë në Iuftë në koordinim me ndërkombëtarët

    “Marrin pagë që dhjetë vjet nga posta por jetojnë në Beograd, pasi i zbulova më larguan nga puna”

    “Marrin pagë që dhjetë vjet nga posta por jetojnë në Beograd, pasi i zbulova më larguan nga puna”

    Si i lejoi Google lajmet e rreme për gjenocidin në Srebrenicë?

    Si i lejoi Google lajmet e rreme për gjenocidin në Srebrenicë?

    Tomë Gashi gjobitet mijëra Euro për gjuhë të pa pranueshme në TV

    Tomë Gashi gjobitet mijëra Euro për gjuhë të pa pranueshme në TV

    Në Prizren, dy qytetarë shpërndajnë ujë në mënyrë vullnetare për kalimtarët (VIDEO)

    Në Prizren, dy qytetarë shpërndajnë ujë në mënyrë vullnetare për kalimtarët (VIDEO)

    Publikohet programi i Presidencës çeke të Këshillit të BE-së, a do të jetë në fokus liberalizimi i vizave për Kosovën

    Publikohet programi i Presidencës çeke të Këshillit të BE-së, a do të jetë në fokus liberalizimi i vizave për Kosovën

  • BOTË
  • SHËNDETËSI
  • EKONOMI
  • OP / ED
  • KULTURË
    • Të gjitha
    • Art dhe letërsi
    • Fotografia e ditës
    • Kalendari Historik
    • Kuriozitete
    ‘Bota në fokus’: Çamëria, plaga e freskët e kombit

    ‘Bota në fokus’: Çamëria, plaga e freskët e kombit

    Sa është përdorimi mesatar ditor i rrjeteve sociale?

    Sa është përdorimi mesatar ditor i rrjeteve sociale?

    Struktura arkitekturore e Sanxhakut të Nishit gjatë periudhës osmane

    Struktura arkitekturore e Sanxhakut të Nishit gjatë periudhës osmane

    Japoni:Ankand rekord, një qershi shitet për 280 euro

    Japoni:Ankand rekord, një qershi shitet për 280 euro

    Kalendari historik, 27 shtator

    Kalendari historik,1 korrik

    Kryeministri Kurti në ceremoninë e varrimit të Xhevdet Bajrajt: Poet dhe njeri i papërsëritshëm

    Kryeministri Kurti në ceremoninë e varrimit të Xhevdet Bajrajt: Poet dhe njeri i papërsëritshëm

    ​Kurti në homazhet për regjisoren Berisha: Ka lënë trashëgimi të çmuar për kulturën tonë

    ​Kurti në homazhet për regjisoren Berisha: Ka lënë trashëgimi të çmuar për kulturën tonë

    Vildane Zeneli ndez ndjekësit e saj me paraqitje super ‘hot’ (Foto)

    Vildane Zeneli nuk ndalet…(Foto)

    Kalendari historik, 27 shtator

    Kalendari historik, 29 qershor

    Ardhja e shqiptareve çamë në Shqipëri dhe heshtja e ndërkombëtarëve

    Ardhja e shqiptareve çamë në Shqipëri dhe heshtja e ndërkombëtarëve

    Dua Lipa finalizon kopertinën e albumit të ri

    ‘Mbretëresha ime’, kështu e uron Dua Lipa personin më të dashur në 50-vjetorin e lindjes (Foto)

    ‘Gjenocidi ndaj shqiptarëve të Çamërisë nuk ishte diçka spontane’

    ‘Gjenocidi ndaj shqiptarëve të Çamërisë nuk ishte diçka spontane’

  • SPORT
  • TEMA E DITËS
  • VIDEO
  • AUTO/TECH
Ska rezultate
Shiko të gjitha rezultatet
Kosovapost.net
Ska rezultate
Shiko të gjitha rezultatet
Fillimi Botë

Tapetet e Azerbajxhanit, mozaikë magjepsës me simbolikë historike, filozofike dhe natyrore (Foto)

1 Dhjetor, 2021 13:36
në Botë, Kulturë
Tapetet e Azerbajxhanit, mozaikë magjepsës me simbolikë historike, filozofike dhe natyrore (Foto)
Share on FacebookShare on Twitter

Thurja e tapeteve është një nga artet dhe zanatet më të lashta të Azerbajxhanit. Të dhënat arkeologjike të mbledhura në territorin e Azerbajxhanit si dhe pjesët e literaturës dëshmojnë se arti i qilimtarisë së Azerbajxhanit e ka origjinën në antikitetin e largët.

Tapetet dhe sendet e lidhura me qilimtarinë e prodhuar në Azerbajxhan janë lavdëruar vazhdimisht në shumë libra historikë, letërsi klasike dhe folklor.

Një tapet azerbajxhanas përfshin të gjitha ngjyrat e natyrës azerbajxhanase – blunë e qiellit dhe gjelbërimin e pyjeve, hijet e thella në shpatet e maleve dhe bardhësinë e majave të mbuluara me borë. Ngjyrat shkëlqyese magjike të tapetit kanë thithur shkëlqimin e rubintë të kokrrave të shegës dhe dritën e artë të ftoit, ngjyrën prej bakri të shafranit dhe nuancat e jargavanta të rrushit. Një strukturë e pashtershme modelesh, fluturim i imagjinatës krijuese dhe aftësi e shkathtësi – këto janë karakteristika të një tapeti azerbajxhanas.

Lexo Edhe:

Kalendari historik, 27 qershor

Historia e heronjve të Ukrainës, çfarë fshihet pas ‘fantazmës së Kievit’

Dua Lipa e veshur me një kostum të verdhë, ngjitet në skenën e “Tour” në Nashville

Sipas materialeve arkeologjike dhe dokumenteve të shkruara, thurja e tapeteve në Azerbajxhan ishte përhapur që në epokën e bronzit. Kjo u përmend në veprat e Herodotit, Claudius Elian, Ksenofontit dhe historianëve të tjerë të lashtë. Nën Dinastinë Sassanid (shek. III-VII) arti i qilimtarisë në Azerbajxhan kaloi një fazë tjetër zhvillimi: u shfaqën tapetë madhështorë nga fije mëndafshi, ari dhe argjendi. Prodhimi i tapeteve të thurura me fije ari dhe argjendi dhe të zbukuruara me xhevahire mori karakter tradicional në shekujt XVI-XVII. Tapetet e mëndafshtë të Azerbajxhanit u lavdëruan në eposin “Kitabi Dede Korkud”. Në shekujt 13-14 Azerbajxhani eksportoi një numër të madh tapetesh dhe prodhimesh të lidhura me qilimtarinë në vendet e huaja.

Carpet 6 (1)

Punimi i tapeteve është një traditë familjare e transmetuar gojarisht dhe përmes praktikës, ku punimi i tapeteve dhe qilimtaria është vetëm një profesion i grave. Në të kaluarën, çdo vajzë e re duhej të mësonte artin e thurjes së tapeteve dhe tapetet që ajo endte bëheshin pjesë e prikës së saj. Tradicionalisht, burrat qethnin delet në pranverë dhe në vjeshtë, ndërsa gratë mblidhnin lëndë ngjyruese dhe tirrnin dhe lyenin fillin në pranverë, verë dhe vjeshtë.

Tapetet e Azerbajxhanit mund të klasifikohen sipas karakteristikave të tyre teknike, si me thekë dhe pa thekë. Tapetet pa thekë janë të lidhur me periudhën e hershme të zhvillimit të artit të thurjes. Tapetet pa thekë klasifikohen sipas stilit të thurjes, strukturës së përbërë, pasurisë së ornamenteve dhe ngjyrosjes. Ka 8 lloje themelore: palas, dzhejim, lady, kilim, shedde, verni, zili, sumakh.

Carpet 7

Në Azerbajxhan ekzistojnë 7 shkolla kryesore të thurjes së tapeteve, të cilat dallojnë nga modeli, kompozimi, paleta e ngjyrave dhe teknikat: shkollat Quba, Baku, Shirvan, Ganja, Gazakh, Karabakh dhe Tabriz. Le të shqyrtojmë secilën shkollë:

1. Ornamentet e tapetit “Quba” përmbajnë motive lulesh e bimësh të stilizuara, ndonjëherë zoomorfe të përbëra nga modele gjeometrike.

2. Tapetet “Baku” dallojnë nga butësia më e madhe, intensiteti i ngjyrës, origjinaliteti i elementeve të artit dhe delikatesa e modeleve. Ndër ornamentet mbizotërojnë ovalet e formës gjeometrike, elementet e luleve dhe bimëve me kthesa. Paleta e ngjyrave të hapësirave të ndërmjetme të tapeteve “Baku” përbëhet kryesisht nga bluja e thellë dhe më rrallë e kuqja dhe e verdha.

3. Modelet e pasura, komplekse të përbërjes së tapeteve “Shirvan” janë të njohura që në mesjetë. Që në shekujt 14-15 këta tapetë u himnizuan nga artistë europianë.

4. “Ganja” ka qenë e famshme si qendra e pëlhurave të mëndafshta dhe të leshta, e tapeteve të mëndafshtë. Në Ganjë, e cila konsiderohej si qendra e punimit të tapeteve cilësore, prej shumë shekujsh funksionojnë punishte të veçanta qilimtarie.

5. Duke përdorur vetëm disa ngjyra, përfaqësuesit e këtyre shkollave krijojnë një gamë harmonike. Modelet e qilimave “Ganja” dhe “Gazakh” tërhoqën vëmendjen e artistëve europianë të Mesjetës.

6. Shumë të njohura në Karabakh janë 5 grupe tapetesh – “gyabe” të përshtatura për ambientet e brendshme të shtëpisë. Tapetet e Karabakut kanë paletën më të pasur të ngjyrave, e cila pasqyron nuancat më delikate të ngjyrave, natyrën e Karabakut. Sipas traditave të vjetra, sfondi në hapësirat e ndërmjetme të tapeteve të Azerbajxhanit është i mbushur me të kuqe. Bojërat e përdorura për tapetet nxirren jo vetëm nga bimët, por edhe nga insektet, ndër të cilat më i popullarizuari është “cochineal”.

7. Shkolla e Tabrizit është më e lashta dhe më e njohura në Azerbajxhan. Tashmë në shekujt 11-12 ajo ishte në lulëzim. Në shekujt XIIIXIV fitoi tipare të artit në miniaturë të Tabrizit, dhe në shekujt XVI-XVII arriti nivelin më të lartë të zhvillimit. Tapetet me dhe pa thekë, karakteristike të kësaj shkolle, dallohen për dekorimin, harmoninë e ngjyrave, shumëllojshmërinë e ornamenteve.

Carpet 8

Në Azerbajxhan tapetet përdoren për të dekoruar shtëpinë dhe për të mbajtur një rëndësi kulturore si një traditë familjare e transmetuar gojarisht dhe me praktikë, dhe janë të lidhur me jetën e përditshme dhe zakonet e popullit azerbajxhanas. Arti popullor i Azerbajxhanit, veçanërisht thurja e tapeteve, ka qenë objekt i vëmendjes nga qeveria për të ruajtur, studiuar, promovuar dhe zhvilluar traditat e thurjes së tapeteve të popullit azerbajxhanas. Një ligj i quajtur “Për mbrojtjen dhe zhvillimin e artit të tapeteve të Azerbajxhanit” u miratua në dhjetor 2004; agjencia përgjegjëse “Azerkhalcha” u krijua në maj 2016; dita e qilimtarëve filloi të festohej më 5 maj. Një ndërtesë e re për Muzeun e Tapeteve të Azerbajxhanit – në nivelin më bashkëkohor, e cila u projektua nga arkitekti austriak Franz Janz në formën e një tapeti të mbështjellë – u hap në vitin 2014. Përveç kësaj, një program shtetëror “Mbrojtja dhe zhvillimi i artit të tapeteve në Republikën e Azerbajxhanit 2018–2022” u miratua me qëllim krijimin e furnizimit me lëndë të parë për këtë industri, përmirësimin e infrastrukturës për tapetë, mbështetjen e krijimit të vendeve të reja të punës, kryerjen e trajnimeve të personelit të kualifikuar në fushën e qilimtarisë, përpunimit të leshit, fabrikimin e leshit dhe fijeve të mëndafshit dhe procesimin e bimëve të përdorura për ngjyrosjen dhe prodhimin e ngjyrave.

Në nëntor 2010, Tapeti i Azerbajxhanit u shpall Kryevepër e Trashëgimisë Jomateriale nga UNESCO.

Tapetet e Azerbajxhanit janë mozaikë magjepsës me modele dhe ngjyra të veshura me simbolikë historike, filozofike dhe natyrore. Tapetet kanë qenë themelorë në kulturën e Azerbajxhanit për mijëvjeçarë dhe gjatë ditëve të Rrugës së Mëndafshit ata vlerësoheshin shumë për ngjyrat, modelet dhe cilësitë e tyre të gjalla dhe tregtoheshin kudo. Ata u përshkruan në vepra arti europiane dhe sot ato mund të gjenden në muzetë më prestigjiozë, koleksionet private dhe shtëpitë e ankandeve të botës.

Etiketat: azerbejxhanHistoriakulturatapetet
ShpërndajeTweet
AlbanianBosnianEnglishGermanTurkish

Lajmet e fundit

Pas Kurtit, edhe Osmani e uron Albanesen

Osmani për CNN: NATO-n nuk e shohim vetëm si makineri ushtarake

2 Korrik, 2022
Digjen dy kamionë në pronësi të shqiptarëve në Zubin Potok

Digjen dy kamionë në pronësi të shqiptarëve në Zubin Potok

2 Korrik, 2022
Si reagon trupi juaj kur e lini kafenë?

Çfarë ndodh me trupin kur nuk e pini kafenë e zakonshme të mëngjesit

2 Korrik, 2022
Hyn në fuqi ligji në Texas, kush aborton fëmijën përballet me burgun

Hyn në fuqi ligji në Texas, kush aborton fëmijën përballet me burgun

2 Korrik, 2022
Vetëm një lojtar në botë nuk ka humbur asnjë ndeshje kundër Messit te Barça

Vetëm një lojtar në botë nuk ka humbur asnjë ndeshje kundër Messit te Barça

2 Korrik, 2022

Tjera nga rubrika

Lajçak të hënën vjen në Kosovë

Vizita në Kosovë, Lajçak nesër mban konferencë për media

18:07

Abdixhiku i LDK-së i kërkon Lajçakut përshpejtimin e procesit të vizave

Abdixhiku i LDK-së i kërkon Lajçakut përshpejtimin e procesit të vizave

13:40

Tetëmbëdhjetë migrantë vdesin duke tentuar të kalojnë një enklavë spanjolle

Tetëmbëdhjetë migrantë vdesin duke tentuar të kalojnë një enklavë spanjolle

20:29

Boris Johnson: Nuk është koha për të hequr dorë nga Ukraina

Boris Johnson: Nuk është koha për të hequr dorë nga Ukraina

10:05

Dështon miratimi i Ligjit që obligon mjekët dhe profesorët ta deklarojnë pasurinë, opozita nuk e bëri kuorumin

Dështon miratimi i Ligjit që obligon mjekët dhe profesorët ta deklarojnë pasurinë, opozita nuk e bëri kuorumin

12:30

IMPRESUM

Kosova Post është Agjenci e Lajmeve me seli në Prishtinë. Është themeluar në vitin 2016, duke pasur për mision informimin e drejtë e të paanshëm.

Për rrjedhojë, prej vitesh, Kosova Post, është shndërruar në një dritare të besueshme, nëpërmjet së cilës informohen qytetarët.

Zhvillimet politike në vend, rajon e botë, janë në fokusin kryesor të agjencisë. Por nuk anashkalohen as fushat e tjera si: kultura, ekonomia, sporti, shëndetësia, shkenca, teknologjia informative etj.

Emancipimi i masës, nëpërmjet ngritjes së vetëdijes, sipas politikave redaksionale, arrihet vetëm duke mos i konsideruar lexuesit dhe ndjekësit e agjencisë, si masë klikuesish. Kjo ka qenë dhe ka mbetur premisa themelore e politikave të redaksisë.

© Copyright

© Shkrimet e publikuara në këtë platformë, janë prodhime të Kosova Post (ose të mediumeve me të cilat bashkëpunon).

Kushtet e përdorimit të artikujve të publikuar në uebin e agjencisë, si dhe faqet zyrtare në rrjetet sociale, mund të diskutohen me palët e interesuara.

(Për më shumë shihni rubrikën e kontaktit)

Kontakti

kosovapost.net

[email protected]

[email protected]

+ 383 49 890 321

Adresa:

Kosovë/ Prishtinë
Rruga: Garibaldi;
‘Hotel Grand’;
Kati II
Zyra nr. 13

© 2021 KosovaPost.net - Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Ska rezultate
Shiko të gjitha rezultatet
  • LAJME
  • BOTË
  • SHËNDETËSI
  • EKONOMI
  • OP / ED
  • KULTURË
  • SPORT
  • TEMA E DITËS
  • VIDEO
  • AUTO/TECH

© 2021 KosovaPost.net - Të gjitha të drejtat e rezervuara.