Pasi Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara miratoi një rezolutë për gjenocidin në Srebrenicë më 23 maj, sipas së cilës 11 korriku do të shënohet si Dita Ndërkombëtare e Reflektimit dhe Përkujtimit të Gjenocidit të vitit 1995, Milorad Dodik, Presidenti i Republikës Srpska, publikoi një tekst autori në të cilin i referohej votimit dhe vetë rezolutës.
Ky dokument nuk është i detyrueshëm, por për anëtarët e OKB-së ai ka peshë të veçantë sepse e përfshin 11 korrikun në kalendarin e ngjarjeve botërore si Ditën Ndërkombëtare të Përkujtimit të Viktimave të Gjenocidit të Srebrenicës. Pjesë të tjera të dokumentit sjellin nene shtesë të rëndësishme që duhet të përmbushen, si mbrojtja e fakteve të vërtetuara gjyqësore për gjenocidin dhe krimet e tjera të luftës.
Në fillim të artikullit për Glas Srpska me titull “Teksti autor i Presidentit të Srpska: 109:84”, Dodik thekson se nga 193 shtete anëtare të OKB-së, “84 anëtarë votuan pro propozimin e rezolutës boshnjako-gjermane, ndërsa 19 ishin kundër , 68 abstenuan, dhe 22 anëtarë nuk votuan fare, që përbën 109 vota që nuk e mbështetën rezolutën e ‘turpshme’”.
Rezoluta u miratua me 84 vota pro, 19 vende ishin kundër, 68 vende abstenuan dhe 22 nuk votuan.
Përpara votimit aktual, përfaqësuesit e shteteve anëtare iu drejtuan Asamblesë së Përgjithshme dhe shumë prej tyre, vendet e të cilëve abstenuan, theksuan se kjo ishte për shkak se nuk ishte arritur një konsensus kombëtar dhe rajonal. Shumë përfaqësues tërhoqën vëmendjen për faktin se ishte kryer gjenocid në Srebrenicë, por abstenuan nga votimi pikërisht për shkak të mungesës së konsensusit.
Kështu, përfaqësuesi i Ganës tha, ndër të tjera, se akti i gjenocidit i kryer në vitin 1995 në Srebrenicë dhe rreth saj konsiderohet si një nga krimet më të rënda të kryera në luftërat në ish-Jugosllavi në vitet 1990.
“Gana beson se kujtesa kolektive e ngjarjeve historike si gjenocidi i Srebrenicës duhet të varet nga pranimi dhe solidariteti i gjerë kombëtar dhe rajonal”, tha ndër të tjera përfaqësuesi i Ganës.
Peruja, siç tha përfaqësuesi, është gjithashtu një nga vendet që besonte se duhej arritur një konsensus dhe theksoi se vazhdon të mbështesë punën e organeve gjyqësore ndërkombëtare, duke përfshirë Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë dhe Tribunalin Penal Ndërkombëtar për ish-Jugosllavisë (ICTY).
“Peru kujton se të dy gjykatat miratuan vendime që vërtetuan qartë se një akt gjenocidi ishte kryer në Srebrenicë në vitin 1995, së bashku me krimet e tjera të kryera gjatë konfliktit në ish-Jugosllavi,” tha përfaqësuesi i Perusë.
Meksika deklaroi gjithashtu se njeh vendimet e gjykatave ndërkombëtare dhe se Srebrenica është një shembull i gjallë që gjenocidi nuk ndodh brenda natës.
“Na vjen keq që një çështje kaq e ndjeshme po votohet pa rezultat të konsensusit”, tha përfaqësuesi i Meksikës.
Në tekst, Dodik e cilësoi rezolutën si boshnjako-gjermane. Propozuesit e rezolutës ishin Gjermania dhe Ruanda, dhe në ditët para votimit, një numër vendesh e mbështetën atë, duke përfshirë Bosnjën dhe Hercegovinën.
Detektor, para se të miratohej më 23 maj, solli një pasqyrë të gjërave më të rëndësishme rreth rezolutës.
Deklarata se nuk ka pasur gjenocid
Në tekstin e tij, ai iu referua, ndër të tjera, një sërë deklaratash të intelektualëve dhe profesorëve të cilët thanë se në Srebrenicë nuk është kryer gjenocid.
“Nëse doni ta quani gjenocid atë që ndodhi në Srebrenicë, atëherë gjeni një fjalë tjetër për gjenocidin aktual”, tha Noam Chomsky, një nga intelektualët kryesorë në botë. Po kështu, Yehuda Bauer, një profesor në Universitetin Hebraik në Jerusalem, i cili konsiderohet në qarqet profesionale si autoriteti më i madh për çështjen e Holokaustit dhe gjenocidit, dhe Efraim Zuroff, drejtor i Qendrës Simon Wiesenthal, thanë publikisht se kishte JO GJENOCID në Srebrenicë”, thotë Dodik.
Vendimi i parë që Gjykata e Hagës dha për gjenocid ishte kundër Radislav Krstiqit, procedurat e të cilit u ndërprenë ligjërisht në prill 2004. Krstiq, si ish-komandant i Korpusit të Drinës, u dënua me 35 vjet burg për ndihmë dhe nxitje të gjenocidit. Ky vendim u shqiptua nga gjyqtari dhe ish-presidenti i ICTY dhe Mekanizmit Ndërkombëtar për Gjykatat Penale Theodor Meron – një hebre që i mbijetoi personalisht Holokaustit.
Sipas biografisë në faqen e internetit të Mekanizmit, gjyqtari Meron, si një studiues kryesor i së drejtës ndërkombëtare humanitare, të drejtave të njeriut dhe ligjit ndërkombëtar penal, shkroi disa nga librat dhe artikujt që ndihmuan në ndërtimin e themeleve ligjore për gjykatat penale ndërkombëtare dhe kontribuoi për zhvillimin e së drejtës ndërkombëtare, dhe veçanërisht të së drejtës ndërkombëtare humanitare dhe penale. Një entuziast i Shekspirit, ai ka shkruar gjithashtu artikuj dhe libra mbi ligjet e luftës dhe kalorësisë në dramat historike të Shekspirit.
Dodik iu referua gjithashtu “Raportit përfundimtar të Komisionit të Pavarur Ndërkombëtar për Hetimin e Vuajtjeve të të Gjithë Popujve në Rajonin e Srebrenicës në periudhën nga 1992 deri në 1995”, botuar në korrik 2021.
Gjatë vitit 2019, me iniciativën e Asamblesë Kombëtare të Republika Srpska (NSRS) dhe Dodik, qeveria e BiH entiteti formoi dy komisione që duhet të shqyrtojnë tashmë të krijuarat dhe të gjejnë fakte të reja për vuajtjet e civilëve në luftën e kaluar – Komisioni për hetimin e vuajtjeve të serbëve në Sarajevë dhe Komisioni për hetimin e vuajtjeve të të gjithë popujve në Rajoni i Srebrenicës.
Formimit i parapriu vendimi i NSRS që refuzoi Raportin e Qeverisë nga viti 2004 mbi ngjarjet në Srebrenicë, i cili “tregon pa mëdyshje se krime në shkallë të gjerë u kryen në zonën e Srebrenicës në korrik 1995 në shkelje të rëndë të së drejtës ndërkombëtare humanitare. “, si dhe se “RS shprehu vendosmërinë e saj për t’u përballur me të vërtetën rreth ngjarjeve të konfliktit tragjik të kaluar”.
Citime nga raporti i Komisionit të Pavarur Ndërkombëtar për Hulumtimin e Vuajtjeve të të Gjithë Popujve në Rajonin e Srebrenicës
Dodik thekson se në fund të raportit të komisionit për hulumtimin e vuajtjeve të të gjithë popujve në rajonin e Srebrenicës, shkruhet se “është konstatuar se në Srebrenicë nuk ka ndodhur as krim individual i gjenocidit dhe as gjenocid në përgjithësi. Megjithëse Komisioni nuk i konsideron vrasjet që ndodhën rreth Srebrenicës si gjenocid, ai njeh faktin se mijëra njerëz (kryesisht të burgosur lufte) u vranë në mënyrën më të tmerrshme dhe se përgjegjësit për këto krime të tmerrshme duhet të ndëshkohen. “
Ai gjithashtu vazhdon duke cituar një pjesë të raportit ku thuhet se “deri më tani, është pranuar gjerësisht se vrasja e 8000 burrave muslimanë i ngjan krimeve gjenocidale të kryera nga nazistët, të cilët ndanë sistematikisht hebrenjtë dhe pakicat e tjera nga pjesa tjetër e popullsisë. , për t’i vrarë më pas. Gjetjet e Komisionit tregojnë se një krim i kësaj natyre nuk ka ndodhur”.
Dodik citon një pjesë të raportit sipas të cilit komisioni përcaktoi se forcat myslimane të Divizionit të 28-të të Ushtrisë së Republikës së Bosnjë-Hercegovinës formuan një kolonë ushtarake me më shumë se 12,000 ushtarë brenda Srebrenicës, e cila depërtoi në formacionet e Serbisë. ushtrisë dhe u nis drejt territorit mysliman.
“Sulmet në këtë kolonë, të cilat shkaktuan vdekjen e afërsisht katër deri në pesë mijë anëtarëve të Divizionit të 28-të të Ushtrisë së Republikës së Bosnjë-Hercegovinës, mund të konsiderohen si veprime ushtarake legjitime. Megjithatë, ekzekutimi i 2.500-3.000 të burgosurve ushtarakë, duke përfshirë disa qindra civilë meshkuj nga baza e Potoçarit, përveç disa qindra ushtarëve të shkëmbyer, përbën një krim lufte. Komisioni nuk dyshon në natyrën kriminale të këtyre vrasjeve”, citoi Dodik raportin në tekstin e tij.
Në Kontrollin e Fakteve, detektori kontrolloi se si deklaratat kryesore nga “Raporti i Komisionit të Pavarur Ndërkombëtar për Hetimin e Vuajtjeve të të Gjithë Popujve në Rajonin e Srebrenicës nga viti 1992 deri në 1995” ndryshonin nga faktet e vërtetuara gjatë një numri të madh gjyqesh. Një numër qëndrimesh të deklaruara në këtë dokument bien ndesh me konkluzionet e arritura në disa aktgjykime të Tribunalit të Hagës, megjithëse komisioni i referohet këtyre gjykimeve në punën e tij.
Në vendimet e Hagës thuhet se rreth një e treta e kolonës përbëhej nga ushtarë të divizionit të 28-të, dhe dy të tretat ishin civilë, megjithëse jo të gjithë ushtarët ishin të armatosur, dhe se prania e disa anëtarëve të armatosur të Ushtrisë së Bosnjës dhe Hercegovinës në kolona nuk kontestohet.
Në aktgjykimin kundër Radislav Krstiqit, thuhet se ekspertët ushtarakë të Prokurorisë dhe Mbrojtjes janë pajtuar që, sipas rregulloreve të VRS, kolona paraqet një objektiv legjitim ushtarak.
“Në aktakuzën në këtë rast nuk thuhet se veprimet ushtarake kundër kolonës janë drejtuar qëllimisht apo pa dallim kundër civilëve në kolonë. Megjithatë, mijëra burra myslimanë boshnjakë, shumica prej tyre civilë, u arrestuan nga kolona, të cilët u transferuan në objektet e paraburgimit dhe më pas u ekzekutuan”, thuhet në vendimin e Krstiqit.
Gjithashtu, në aktgjykimin kundër Ratko Mlladiqit, ish-komandantit të Shtabit Kryesor të Ushtrisë së Republikës Srpska, i dënuar me burgim të përjetshëm, ndër të tjera, për gjenocidin në Srebrenicë, thuhet se gjatë ekzekutimit të burrat e kapur, asgjë nuk u bë për të ndarë ushtarët nga civilët, d.m.th. se në të gjitha këto ekzekutime synonin sistematikisht burra të moshës ushtarake, pavarësisht nëse ishin civilë apo ushtarë.,shkruan Gazeta Express.Shumë trupa gjykate pranuan se midis 7,000 dhe 8,000 boshnjakë nga Srebrenica dhe rrethinat e saj u vranë korrik 1995. /Detektor
