Ministri i Jashtëm i Malit të Zi, Gjorgje Raduloviq, ka hedhur poshtë mundësinë që vendi i tij të pranojë “botën serbe”, ide kjo e përhapur nga ministri nacionalist serb i Punëve të Brendshme, Aleksandar Vulin.
Raduloviqi, në një intervistë për “Zërin e Amerikës”, edicioni në gjuhën serbe, ka thënë se vendi i tij do të pranonte një “botë serbe” nëse ajo “ka të bëjë me bashkëpunimin në fushën e gjuhës, kultivimin e kulturës serbe dhe kështu me radhë, pse jo. Nëse është diçka si Frankofonia, natyrisht”.
Por, shtoi se krijimi i ndonjë konfederate apo ndonjë formulimi federal, nuk do të ishte i pranishëm.
“Pra, bota serbe, nëse ka të bëjë me bashkëpunimin në fushën e gjuhës, mësimin e kulturës serbe dhe kështu me radhë, pse jo. Nëse është diçka si Frankofonia, natyrisht. Por, në kuptimin politik, për të krijuar disa, të themi, konfederate ose formulime federale ose disa shtetërore, kjo është diçka për të cilën ne jemi kundër”, nënvizoi shefi i diplomacisë malazeze dhe theksoi se qëllimi kryesor i qeverisë malazeze është që Mali i Zi të bëhet anëtar i Bashkimit Evropian.
Ndërkaq, ai foli edhe për marrëdhëniet mes Kishës dhe qeverisë në Malin e Zi. Ministri malazez tha se Kisha nuk ka ndikim në politikat e Qeverisë, siç ka në Serbi.
Tutje, Raduloviqi tha se raportet me Serbinë janë prishur për shkak se vendi i tij e njohu pavarësinë e Kosovës. Por, në të njëjtën kohë, ministri i Jashtëm malazez thotë se ky fakt nuk i pengoi më parë shtetit serb.
Më poshtë, pjesë nga kjo intervistë:
Zëri i Amerikës: Kisha Ortodokse Serbe ishte në krah të ndryshimeve themelore politike në Mal të Zi që ndodhën në zgjedhje. Më thuaj, a ka ajo ndikim tani në Qeveri?
Raduloviq: Epo, ju e dini se si qysh në fillimet e kësaj qeverie kam dëgjuar se ne jemi një qeveri pro-serbe, prokishtare, pro-ruse, por ajo që unë me të vërtetë mendoj është se ne jemi qeveria e të gjithë qytetarëve tanë. Pra, në qeverinë tonë, ka njerëz që deklarohen ndryshe dhe kanë qëndrime të ndryshme fetare dhe që kanë qëndrime të ndryshme kombëtare dhe botëkuptime të ndryshme. Pra, kur përmendet se ne jemi në të vërtetë një qeveri kishtare, besoj se në një kuptim pezhorativ, ndoshta ishte dikush që imagjinoi se mitropoliti, ose ndonjë zyrtar i kishës, do të urdhëronte atë që qeveria duhet të bënte.
Sigurisht që jo. Ne jemi një shtet laik, ne jemi një shoqëri laike. Pra, në shtetin tonë, kisha dhe shteti janë plotësisht të ndarë, dhe nëse dikush është besimtar nga anëtarët e Qeverisë, siç është Kryeministri, i cili haptazi thotë se është besimtar, kjo është, natyrisht, e drejtë e tij personale, por është e sigurt se sipas Kushtetutës dhe ligjit dhe organizimit civil të shtetit, ne jemi një shoqëri civile dhe sovraniteti i përket qytetarëve.
Zëri i Amerikës: A respektohet dhe dëgjohet zëri i kishës? A këshillohet ajo ndoshta për disa çështje të rëndësishme? Ju dini shembuj nga Serbia ku këshillohen personalitete të kishës në lidhje me Kosovën. A ka ndikime të tilla?
Raduloviq: Unë mendoj se Qeveria, në çdo rast, dhe të gjithë ministrat e saj kanë parasysh të gjitha liritë fetare dhe të gjitha liritë kombëtare. Unë do t’ju kujtoj se ne jemi qeveria e vetme në rajon që shkarkuam ministrin sepse ai u përpoq të mohonte gjenocidin. Prandaj, ne qëndruam në mbrojtje të ndjenjave të popullit boshnjak në Mal të Zi. Gjithashtu, Rezoluta e Parlamentit të Malit të Zi është rezoluta e vetme që konfirmon qartë dhe pa mëdyshje se gjenocidi ka ndodhur në Srebrenicë, por gjithashtu thotë se nuk ka popull gjenocidal, por ka individë gjenocidalë.
Nëse e marrim parasysh këtë, Qeveria duhet të flasë me të gjitha pakicat kombëtare dhe gjithashtu me të gjitha bashkësitë fetare, në këtë kuptim, sigurisht që duhet të flasim me Kishën Ortodokse Serbe në Mal të Zi, por kjo nuk do të thotë se është një faktor vendimtar, ose që ka ndonjë ndikim, siç e përmendët për rastin e Serbisë, ku konsultohet vazhdimisht për rastin e Kosovës dhe Metohisë. Sigurisht që jo, sepse institucionet tona janë laike, dhe natyrisht, të drejtat fetare janë ato të drejta që garantohen me Kushtetutë dhe ligj.
Zëri i Amerikës: Pse marrëdhëniet midis Serbisë dhe Malit të Zi, sipas interpretimeve të shumta, janë në nivelin më të ulët të mundshëm që nga, për të thënë kështu, shpërbërja e unionit shtetëror, rrjedhimisht shkëputja e tij?
Raduloviq: Sigurisht, marrëdhëniet midis Serbisë dhe Malit të Zi nuk janë në nivelin që meritojnë dy vendet tona për shkak të historisë, kulturës, traditës dhe kështu me radhë. Që në fillim, dëshira e Qeverisë në të cilën unë jam ulur, dhe dëshira ime, ishte pra që të fillojë rifillimin e marrëdhënieve me Serbinë dhe të harrojmë gjithçka që ka ndodhur në të kaluarën. Sidoqoftë, ndërkohë, ka pasur disa zhurma në komunikim që kanë rezultuar të jenë si fatura të papaguara për disa gjëra nga e kaluara.
Zëri i Amerikës: Më falni, çfarë gjërash nga e kaluara?
Raduloviq: Konkretisht, le të themi dëbimin e ambasadorit serb nga Mali i Zi, ose njohjen e Kosovës … Gjëra për të cilat Beogradi e respektonte Malin e Zi gjatë qeverive të mëparshme. Sidoqoftë, dëshira jonë ishte që ne të fillonim nga e para. Prandaj, marrëdhëniet midis Serbisë dhe Malit të Zi mund të jenë vetëm marrëdhënie midis dy shteteve të pavarura, të barabarta në të cilat nuk ka një të vjetër ose më të fortë. Pra ka vetëm bashkëpunim të barabartë dhe mosndërhyrje në punët e brendshme të shtetit, me sigurisht respekt të ndërsjellë. Dhe ky është qëllimi që ne vërtet, vërtet duam.
Zëri i Amerikës: A ka ndonjë nënkuptim që Serbia po bën atë që përmendët? Të përpiqet të shprehë se është më e vjetër, të ndërhyjë? A ka të bëjë kjo me të, apo?
Raduloviq: Fatkeqësisht, ne shpesh dëgjojmë komente nga disa, të themi, zyrtarë serbë për situatën në Malin e Zi, ku, të themi, rreth 30% e qytetarëve që deklarohen si serbë në Mal të Zi përvetësohen sikur të ishin qytetarët e tyre, se ata kanë të drejtën e plotë për t’u kujdesur për ta dhe disa të tjerë, për të thënë fenomene që nuk janë në frymën e marrëdhënieve të mira fqinjësore, të cilat mund të konsiderohen ndërhyrje në punët e brendshme. Në të vërtetë, e përsëris, shpresoj se kjo praktikë mund të ndalet sepse ne me të vërtetë duam të kemi marrëdhëniet më të mira të mundshme.
Pse? Sepse popujt tanë, qytetarët tanë dhe shtetet tona e meritojnë atë. Dhe ajo që dua të theksoj është fakti se, për fat të mirë, dy popujt tanë, serbë dhe malazezë, nuk ndjekin trendet politike. Dua të them, do të thosha se ato janë shumë më të zgjuara se politikat e përditshme të Serbisë dhe Malit të Zi dhe se marrëdhëniet midis njerëzve dhe qytetarëve janë shumë më të ngushta në baza ditore dhe komunikim të përditshëm, sesa në mes të dy kryeqyteteve.