Analisti i Grupit Ndërkombëtar të Krizave, Marko Prelec, tha se dështimi për të arritur një marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë – Serbi, shton rreziqet për trazira në veriun e Kosovës, që do të mund të dëmtonin seriozisht të ardhmen e marrëdhënieve ndërmjet palëve.
Prelec tha se nuk pret ndonjë nënshkrim marrëveshjeje në takimin e së shtunës në Ohër ndërmjet kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti dhe presidentit serb Aleksandar Vuçiq, por shpreson në një përparim drejt zbatimit të planit evropian për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet palëve.
Ai, në një intervistë për Zërin e Amerikës, tha se Kosova mund të dalë fituese me këtë plan, ndërsa i cilësoi të paqëndrueshme shqetësimet se Asociacioni i komunave me shumicë serbe mund të shndërrohet në një mekanizëm të ngjashëm me Republikën Serbe në Bosnjë.
Të shtunën kryeministri i Kosovës Albin Kurti dhe presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq, do të takohen në Maqedoninë e Veriut për të negociuar udhërrëfyesin e zbatimit të marrëveshjes së ofruar nga perëndimi për normalizimin e marrëdhënieve. Çfarë prisni nga ky takim?
Marko Prelec: Është vështirë të dish se çfarë të presësh duke marrë parasysh sasinë e paktë të informacionit që është bërë publik nga të gjitha palët e përfshira, gjithashtu duke marrë parasysh faktin që kemi dy udhëheqës me thuajse aspak besim te njëri – tjetri, pa ndonjë marrëdhënie të vërtetë personale siç kemi parë në raste të tjera në historinë e rajonit, prandaj është vështirë të merret me mend se ata vet mund të arrijnë çfarëdo marrëveshje përmbajtjesore.
Arsyeja e vetme përse ekziston ndonjë mundësi për këtë gjë është për shkak të trysnisë së jashtëzakonshme nën të cilën ata të dy ndodhen nga aktorët e Bashkimit Evropian dhe Shteteve të Bashkuara, trysni e nxitur kjo nga lufta që po vazhdon në Ukrainë, pra agresioni rus në Ukrainë. Pra kemi këtë trysni të fuqishme, kemi dy palë që nuk i besojnë njëra – tjetrës dhe është vështirë të dimë se çfarë do të ndodhë. Unë pres që nuk do të ketë asnjë lloj “big-bangu”, as ndonjë ceremoni të madhe nënshkrimi, por shpresoj që megjithatë do të ketë hapa përpara në negocimin e udhërrëfyesit të zbatimit, që është pjesa kryesore në shqyrtim dhe kësisoj të nisin “t’i shtojnë mish” kësaj marrëveshjeje 11 pikëshe të cilën të dyja palët e kanë lënë të kuptohet se e kanë miratuar.
I dërguari evropian, Miroslav Lajçak ka thënë se plani synon një zgjidhje të favorshme për të dyja palët. Nga këndvështrimi juaj, kush në fakt mund të jetë fitimtari i vërtetë në këtë proces?
Marko Prelec: Kjo është një deklaratë interesante nga Miroslav Lajçaku, sepse me sa po shoh unë, edhe kryeministri Kurti edhe presidenti Vuçiq nuk shohin ndonjë mundësi për të fituar të dyja palët. Ata e shohin asisoj që njëra palë do të fitojë dhe tjetra do të humbë. Duke gjykuar nga përmbajtja e marrëveshjes, është e qartë se Kosova është fituesja e përgjithshme në këtë proces. Mund të përfitojë një masë domethënëse të njohjes ndërkombëtare që ende nuk e ka, pra më së paku mund të ketë anëtarësimin në Këshillin e Evropës, të largojë disa pengesa, por jo të gjitha në rrugën drejt anëtarësimit në Kombet e Bashkuara, me shpresë gjithashtu se do të bëjë hapa përpara edhe në procesin e njohjes së saj nga pesë shtetet mosnjohëse të Bashkimit Evropian.